Joël Biard & Fosca Mariani Zini

Le syllogisme topique de l’Antiquité à la Renaissance

BIBLIOGRAPHIE

Sources primaires

  • Beati Gosvini vita, celeberrimi Aquicinctensis monasterii abbatis septimi, a duobus diversis ejusdem coenobii monachis separatim exarata, e vet. mss. nunc primum edita, cura R. P. Richardi Gibboni, Dvaci [Douai], M. Wyon, 1620 (ed. & tr. into German by Werner Robl at http://www.abaelard.de/abaelard/Main.htm).
  • Epimerismi Homerici, edidit Andrew R. Dyck, Berlin - New York, Walter de Gruyter. Pars Prior Epimerismos continens qui ad Iliadis librum A pertinent, 1983 ; Pars Altera Epimerismos continens qui ordine alphabetico traditi sunt (+ Lexicon Aimodein quod vocatur seu verius Etymologiai diaphoroi, ed. A. R. Dyck), 1995.
  • Guide de l’étudiant, dans LAFLEUR, Claude, Le « Guide de l’étudiant » d’un maître anonyme de la Faculté des Arts de Paris au XIIIe siècle, édition critique provisoire du ms. Barcelona, Arxiu de la Corona d’Aragó, Ripoll 109, fos 134ra-158va, avec la collaboration de Joanne Carrier, Québec, Université Laval, 1992.
  • Incertorum Auctorum Quaestiones super Sophisticos Elenchos, ed. S. Ebbesen, Hauniae [Copenhague], G.E.C. Gad, 1977
  • Libellus Pilei disputatorius, in MEYER-NELTHROPP, Jürgen, Libellus Pylei disputatorius, liber primus, ungedr. jur. Diss., Hamburg, 1958.
  • Quaestiones dominorum bononiensium, Collectio parisiensis, in Scripta anecdota glossatorum, cur. Iohanne Baptista Palmiero, « Bibliotheca Iuridica Medii Aevi » I, Bononiae, Gandolphi, 1913.
  • AGRICOLA, Rudolph, De inventione dialectica libri tres, Lovanii, 1515.
–    De inventione dialectica libri tres, éd. Iohannes Matthaeus Phrissemius, Coloniae, Birchmann, 1528 ; nachdr. mit einem Vorwort von Wilhlem Risse, Hildesheim, Olms, 1976.
–    De inventione dialectica libri tres, éd. Alardus Amstelredanus, Coloniae, Gymnicum, 1539.
–    De inventione dialectica lucubrationes, éd. Alardus Amstelredanus, Coloniae, Gymnicum, 1539 ; reprint Nieuwkoop, de Graaf, 1967.
–    Drei Bücher über die Inventio dialectica, kritisch herausgegeben, übersetzt und kommentiert von Lothar Mundt, Tübingen, Niemeyer, 1992.
–    Écrits sur la dialectique et l’humanisme, choix de textes, introduction, édition, traduction et notes par Marc van der Poel, Paris, Champion, 1997.
  • ALAIN DE LILLE [Alanus de Insulis], Quaestiones de fide (Tractatus Magistri Alani), éd. G. Raynaud de Lage, Archives d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Âge, 14 (1943-1945), p. 333-346.
  • ALCUINUS EBORACENSIS, De rhetorica et virtutibus, « Patrologie latine » C.
  • ALEXANDRE D’APHRODISE, In Aristotelis Analyticorum priorum librum I commentarium, ed. Maximilianus Wallies, « Commentaria in Aristotelem Graeca » II, 1, Berolini, G. Reimeri, 1883.
–  In Aristotelis Topicorum libros octo commentaria, ed. Maximilianus Wallies, « Commentaria in Aristotelem Graeca » II, 2, Berolini, G. Reimeri, 1891.
–    Alexander of Aphrodisias on Aristotle’s Prior Analytics 1. 1-7, ed. J. Barnes et alii, London, Duckworth, 1991 ; On Aristotle’s Prior Analytics 1.32-46, ed. I. Mueller, London, Duckworth, 2006.
  • AL-FÆRÆBI, SharÌ al-Færæbî li-Kitæb Aris†º†ælîs fî al-‘Ibæra, éd. W. Kutsch, S. J. & S. Marrow, S. J.., Beyrouth, 1960.
–    al-Alfæ al-musta’mal fî al-man†iq, éd. M. Mahdi, Beyrouth, 1968.
–    Deux ouvrages inédits sur la rhétorique : I. Kitæb al-Kha†æba, éd. et trad. J. Langhade ; II. Didascalia in Rhetoricam Aristotelis ex glosa Alpharabi(i), éd. M. Grignaschi, Beyrouth, 1971.
–    Al-Farabi’s Commentary and Short Treatise on Aristotle’s De Interpretatione, Translated with an Introduction and Notes by W. F. Zimmermann, Oxford, Oxford University Press, 1981.
–    Kitæb al-Burhæn, éd. M. Fakhry, Beyrouth, 1987.
  • AMBROISE [AMBROSIUS], Exaemeron, « Patrologie latine » XIV.
  • AMMONIUS, Ammonii in Aristotelis Analyticorum priorum librum I commentarium, éd. Maximilianus Wallies, « Commentaria in Aristotelem graeca » IV-6, Berolini, G. Reimeri, 1899.
–    Prolégomènes à la philosophie de Platon, texte établi par L. G. Westerink et traduit par J. Trouillard avec la collaboration d’A. Ph. Segonds, Paris, Les Belles Lettres, 1990.
  • ANSELME DE CANTORBERY [Anselmus Cantuariensis], Proslogion, ed. F. S. Schmitt, Seckau - Edinburg, Th. Nelson & Sons, 1938 (2e éd., 1946).
  • ARISTOTE, Rhétorique, trad. fr. de Méderic Dufour, Paris, Belles Lettres, 1938.
–   Organon IV, Seconds Analytiques, traduction nouvelle et notes par Jules Tricot, Paris, Vrin, 1970 (1re éd. 1938).
–   Organon V, Les Topiques, traduction nouvelle et notes par Jules Tricot, Paris, Vrin, 1997 (1re édition 1939).
–   Topica. Translatio Boethii, Recensio Carnutensis, edidit Laurentius Minio-Paluello « Aristoteles latinus » III, 2,  Bruges-Paris, Desclée De Brouwer, 1962.
–    Topica. Translatio Boethii, fragmentum recensionis alterius, et translatio anonyma, edidit Laurentius Minio-Paluello, « Aristoteles Latinus » V,1-3, Leiden, Brill, 1969.
–    Gli Analitici Primi, a cura di Mario Mignucci, Napoli, Lofredo, 1969.
–    [Aristotle], Posterior Analytics, translated with notes by Jonathan BARNES, Oxford, Clarendon Press, 1975.
–    [Aristotle], Prior Analytics, translated with introduction, notes and commentary by Robin Smith, Indianapolis-Cambridge, Hackett,1989.
–    Les Réfutations sophistiques, Introduction, traduction et commentaires par Louis-André Dorion, Paris-Laval, Vrin-Presses universitaires de Laval, 1995.
–    Topiques, texte établi et traduit par Jacques Brunschwig, tome I, livres I-IV, Paris, Les Belles Lettres, 2002 (1re édition 1967) ; tome II, livres V-VIII, 2007.
–    Organon, trad. it. Giorgio Colli, Milano, Adelphi, 2003.
  • AUGUSTIN [Aurelius Augustinus], De doctrina christiana, « Patrologie latine » XXXIV ; ed. J. Martin, « Corpus Christianorum, series latina » 32, Turnhout, Brepols, 1962.
  • AVERROES, Paraphrasis Topicorum in Aristotelis omnia quae extant opera, vol. I, part III, Topicorum atque Elenchorum libri cum Averrois Cordubensis in eos media expositione Abramo de Balmes et Mantino interpretibus, Venitiis, apud Juntas, 1562 ; reprod. Frankfurt am Main, 1962.
–    Averroës’ Three Short Commentaries on Aristotle’s “Topics”, “Rhetoric” and “Poetics”, ed. and transl. by Charles E. Butterworth, Albany, State University of New York Press, 1977.
–    TalkhîÒ Kitæb al-Jadal, éd. Ch. Butterworth & A. ‘A. al-Harîdî, Le Caire, 1979.
–    Paraphrase de la logique d’Aristote, éd. Gerako Jéhamy, 3 vol., « Section des études philosophiques et sociales » 12, Beyrouth, Publications de l’université Libanaise, 1982.
–    TalkhîÒ Kitæb al-Qiyæs, éd. M. Qæsim, Ch. Butterworth & A. ‘A. al-Harîdî, Le Caire, 1983.
–    Traité de la démonstration, éd. Ch. Butterworth, à paraître.
  • AVICENNE, Liber de philosophia prima, ed. Simone van Riet, Leiden, E. J. Brill, 1977.
  • AZO, Questiones : voir Landsberg, Ernst.
  • BARBOSA, Augustinus, Tractatus locorum communium argumentorum juris, Lugduni, 1631.
  • BARTHOLUS DE SAXOFERRATO, Commentaria, Venetiis, 1528 ; reprint, Roma, Il cigno galileo galilei, 1996.
  • BOÈCE, De differentiis topicis, éd. J. P. Migne, « Patrologie latine » LXIV.
–    De differentiis topicis, in Boethius’s De topicis differentiis, translated with notes and essays on the text by Eleonore Stump, Ithaca-London, Cornell University Press, 1978.
–    Boethius’ De topicis differentiis und die byzantinische Rezeption dieses Werkes, Einleitung und Textkritische Ausgabe von Dimitrios Z. Nikitas, Athens-Paris-Bruxelles, The Academy of Athens-Vrin-Ousia, 1990.
–    In Ciceronis Topica, « Patrologie latine » LXIV.
–    In Ciceronis Topica, éd. Johann Kaspar von Orelli & Johan Georg Baiter, in M. Tulli Ciceronis opera quae supersunt omnia, Turici [Zürich], 1833, pars prima, p. 270-388.
–    In Ciceronis Topica, in Boethius’s “In Ciceronis Topica”, translated, with notes and an introduction by Eleonore Stump, Ithaca-London, Cornell University Press, 1988.
–    Opuscula theologica, III, De hebdomadibus (Quomodo substantiae…), « Patrologie latine » LXIV ; ed. C. Moreschini, « Bibliotheca Teubneriana », München-Leipzig, K. G. Saur, 2000.
  • BOÈCE DE DACIE, Topica-Opuscula : Quaestiones super Librum Topicorum, dans Boethii Daci Opera, VI.1, ed. Niels Jørgen Green-Pedersen & Jan Pinborg, Hauniae, G.E.C. Gad, 1976.
  • BONAVENTURE [Bonaventura de Balneoregio], Quaestiones disputatae de Mysterio Trinitatis, q. 1, a. 1, 29, ed. studio et cura PP. Collegii a S. Bonaventura, V, Quaracchí, Coll. S. Bonaventurae, 1891.
  • CANTIUNCULA, Claudius, Topica legalis, Basileae, apud H. Curionem, 1545.
  • CASSIODORE [Cassiodori Senatoris], Institutiones II (Institutiones saecularium litterarum), ed. R. A. B. Mynors, Oxford, Clarendon Press, 1937.
–     Institutiones, edited from the manuscripts by Roger A. B. Mynors, Oxford, the Clarendon Press, 1961.
–    Expositio Psalmorum, ed. M. Adriaen, Turnhout, Brepols, 1958.
  • CICÉRON, Academica priora, éd. Otto Plasberg, Leipzig, Teubner, 1922.
–    Divisions de l’art oratoire : Topiques, texte établi et traduit par Henri Bornècque, « Collection des universités de France », Paris, Les Belles Lettres, 1924 ; 2e édition, 1960.
–    Des termes extrêmes des biens et des maux, texte établi et traduit par Jules Martha, « Collection des universités de France », Paris, Les Belles Lettres, 2 tomes, 1967 (1re édition, 1928).
–    Traité des lois, texte établi et traduit par G. de Plinval, « Collection des universités de France », Paris, Les Belles Lettres, 1968 (1re édition, 1958).
–    De oratore, éd. Kazimierz F. Kumaniecki, Leipzig-Stuttgart, Teubner, 1969 (2e édition, 1995).
–    [M. Tulli Ciceronis] Brutus Orator De optimo genere oratorum partitiones oratoriae Topica, éd. Augustus Samuel Wilkins, Oxford, Clarendon Press, 1970.
–    Sur le destin, tr. fr. d’Albert Yon, Paris, Gallimard, 1989.
–    La République, texte établi et traduit par Esther Bréguet, « Collection des universités de France », Paris, Les Belles Lettres, 2 tomes, 2e édition revue et corrigée 1989 et 1991.

–    De l’invention, texte établi et traduit par G. Achard, « Collection des universités de France », Paris, Les Belles Lettres, 1994.

–    Les Tusculanes, texte établi par Georges Fohlen et traduit par Jules Humbert, « Collection des universités de France », Paris, Les Belles Lettres, tome 1, 5e tirage revu par Claude Rambaux, 1997 ; t. 2, 1968.

–    Orator, éd. Rolf Westman, Leipzig-Stuttgart, Teubner, 2002 (1re édition, 1980).

–    Topica, edited with a translation, introduction and commentary by Tobias Reinhardt, Oxford, Oxford University Press, 2003.

  • CINO DA PISTOIA, Lectura super Codice, ed. Francoforti ad Moenum, 1578 ; réimpr., Roma, Il Cigno Galileo Galilei, 1998.
  • CLAUBERG, Johann, Logica vetus & nova… [1654], in Opera Omnia Philosophica…, Amstelodami, 1691.
  • DIEL, Florentius, Modernorum Summulae logicales cum notabilibus topicorum ac disputatis elenchorum librorum est Aristotele, Boecio, Beato Augustino Marsilio et ab aliis subtilioribus sententiis viris doctissimi fideliter enucleate ac a magistris collegii moguntini regentibus de modernorum doctrina sunt studiosissime innovate, Spire, 1489.
  • DIOGÈNE LAERCE [Diogenes Laertius], Vitae philosophorum, ed. Miroslav Marcovich, Stuttgart-Leipzig, B. G. Teubner, 1999.
–    Vies et doctrines des philosophes illustres, tr. fr sous la dir. de Marie-Odile Goulet-Cazé, Paris, Le Livre de Poche, 1999.
  • DOMINGO DE SOTO, Summulae (editio secunda), Salamanca, 1539-1540.
  • DORP, Johannes, Perutile compendium totius logice, Venetiis, 1499 ; réimpr. Frankfurt am Main, Minerva G.m.b.H., 1965.
  • DUNS SCOT : voir Jean Duns Scot ; voir aussi (Pseudo-)Scot.
  • ECK, Johann [Johannes Eckius], In summulas Petri Hispani extemporaria et succincta, Augustae Vindelicorum, 1516.
  • EVERHARDUS, Nicolaus, Loci argumentorum legales, Basileae, 1516.
–    Topicorum seu locorum legalium opus de inventione et argumentatione, hoc est disserendi et disputandi ratione quae omnes quaestiones possunt tractari certa methodo, Basileae, 1544.
  • FONSECA, Pedro da [Petrus Fonseca], Instituições dialécticas. Institutionum dialecticarum libri octo, ed. Joaquim Ferreira Gomes, Universidade de Coimbra, 1964.
  • FORTIUS VON RINGELBERG, De ratione studii, libelli vere aurei [1529, 1531], Lugduni Batavorum, Maire,1642.
  • GAIUS, Institutes, éd. J. Reinach, Paris, Les Belles Lettres, 1950
  • GALIEN [Galen], « De Captionibus [Perˆ tîn par¦ t¾n lšxin soϕισμ£twn] », in Robert Blair Edlow, Galen on Language and Ambiguity, An English Translation of Galen’s De Captionibus (On Fallacies) with Introduction, Text, and Commentary, Leiden, Brill, 1977.
–    On the Doctrines of Hippocrates and Plato, Edition, Translation and Commentary by Phillip de Lacy, Part I, Berlin, Akademie-Verlag, 1978.

–    « Institution logique », Traités philosophiques et logiques, tr. fr. de Pierre Pellegrin et al., Paris, GF-Flammarion, 1998.
  • GAMMARUS, Petrus Andreas, Dialecticae legalis sive topicorum libri III, Lipsiae, 1522.
  • GAUTIER BURLEY [Gualterus Burlaeus], Super Artem veterem Porphyrii et Aristotelis, Venetiis, 1497.
–    [Walter Burleigh] De puritate artis logicae, Tractatus longior, with a Rivised Edition of the Tractatus brevior, ed. Philotheus Boehner, St. Bonaventure (N.Y.), Franciscan Institute Publications, 1955.

De consequentiis, ed. Niels Jørgen Green-Pedersen, in « Walter Burley’s De consequentiis. An Edition », Franciscan Studies, 40 (1980), p. 102-166.

–    On the Purity of the Art of Logic, tr. Paul Vincent Spade, New Heaven-London, Yale University Press, 2000.

–    Quaestiones super librum Posteriorum, ed. Mary-Catherine Sommers, Toronto, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 2000.

–    Expositio super librum Posteriorum, ed. Mischa von Perger, in « Walter Burley über das Vorwissen des Schulwissens. Eine provisorische Edition von Prolog und Kap. 1 der Expositio super librum Posteriorum », Traditio, 57 (2002), p. 239-288.

–    Quaestiones libri Elenchorum, ed. Peter von Moos, in « Walter Burley’s Quaestiones libri Elenchorum, 1-3 & 13-18 », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge grec et latin, 76 (2005), p. 159-237.

–    Quaestiones super Sophisticos Elenchos, ed. Sten Ebessen, in « Gualterus Burleus, Quaestiones super Sophisticos Elenchos, 4-12. A revised edition », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge grec et latin, 76 (2005), p. 239-282.

–    Notule Topicorum, Città del Vaticano, MS. Vat. lat. 2146, fos 113ra-197ra.
  • GILLES DE ROME [Ægidius Romanus], Super libros Posteriorum Analyticorum, Venetiis, 1488 ; reprod. Frankfurt am Main Minerva G.M.B.H., 1967.
–    Commentaria in Rhetoricam Aristotelis, Venetiis, 1515 ; reprod. Frankfurt am Main, Minerva G.M.B.H., 1968.
  • GUILLAUME D’OCKHAM [Guillelmus de Ockham], Summa logicae, ed. Philotheus Boehner, Gedeon Gál et Stephen E. Brown, St. Bonaventure New York, St. Bonaventure University, 1974.
–    Somme de logique, III, 2e vol., trad. fr. J. Biard, C. Grellard et K. S. Ong-Van-Cung, Mauvezin, TER, 2008.
  • GUILLAUME DE SHERWOOD [Guillelmus de Shyreswood], Introductiones in logicam, ed. Hartmut Brands, Hamburg, Meiner, 1995.
  • HEGENDORF, Christoph, Dialecticae legalis libri quinque recogniti, authore Christophoro Hegendorphino, Antwerpae, 1534 ; Lugduni, 1536.
  • HOTMAN, François, Dialecticae institutionis libri IV, s.l., J. Storeii, 1573.
  • IBN RUSHD, TalkhîÒ Kitæb al-Qiyæs, éd. Ch. Butterworth & A.‘A. al-Harîdî, Le Caire, 1983.
  • IBN SINÆ, al-Shifæ’, al-Man†iq IV : al-Qiyæs, IX, 4, éd. S. Zayed, Le Caire, 1964.
  • [IBN ZUR‘A], Kitæb al-Qiyæs, dans Man†iq Ibn Zur‘a, éd. G. Jihæmî & R. al-‘Ajam, Beyrouth, 1994.
  • ISIDORE DE SÉVILLE [Isidorus Hispalensis], Etymologiae, ed. Wallace Martin Lindsay, Oxford, Clarendon Press, 1911.
  • JEAN BURIDAN, Iohannis Buridani Tractatus de consequentiis, éd. Hubert Hubien, Louvain-Paris, Publications Universitaires - Vander-Oyez, S.A., 1976.
–    Summulae de suppositionibus, éd. R. Van der Lecq, Nijmegen, Ingenium Publishers, 1998.

–    Summulae de demonstrationibus, ed. Lambertus Marie de Rijk, Groningen-Haren, Ingenium Publishers, 2001.

–    Summulae de practica sophismatum, éd. F. Pironet, Turnhout, Brepols, s.d. [2004].

–    Summulae de dialectica, tr. angl. Gyula Klima, New Haven-London, Yale University Press, 2001.

–    Sophismes, trad. fr. Joël Biard, Paris, Vrin, 1993.

–    Quaestiones topicorum, ed. Niels Jørgen Green-Pedersen, « Artistarium » 12, Turnhout, Brepols, 2008.
  • JEAN DE DACIE, Divisio scientie, dans Johannis Daci Opera, éd. A. Otto, Hauniae, G.E.C. Gad, 1955.
  • JEAN DE SALISBURY [Ioannes Saresberiensis], Policraticus sive de nugis curialium et de vestigiis philosophorum, ed. Clément C. J. Webb, Oxford, Clarendon Press, 1909.
–    Policraticus sive de nugiis curialium et de vestigiis philosophorum, in Katharine S. B. Keats-Rohan, Ioannis Saresberiensis Policraticus I-IV, « Corpus Christianorum Continuatio Medievalis » 117, Turnhout, Brepols, 1993.

–    The Letters of John of Salisbury, ed. & tr. William J. Millor & Harold E. Butler, « Oxford Medieval Texts », Oxford, Clarendon Press, 1986.

–    The Historia Pontificalis of John of Salisbury, ed. & tr. Marjorie CHIBNALL, « Oxford Medieval Texts », Oxford, Clarendon Press, 1986.

–    Metalogicon, in John B. Hall & Katharine S. B. Keats-Rohan, Ioannis Saresberiensis Metalogicon, « Corpus Christianorum Continuatio Medievalis » 98, Turnhout, Brepols, 1991.
  • JEAN DUNS SCOT, Beati Iohannis Duns Scoti Quaestiones in librum Porphyrii Isagoge ; Quaestiones super Praedicamenta Aristotelis, ed. Robert Andrews and al., St. Bonaventure N Y., Franciscan Institute Publications, 1999.
–    Notabilia in libros Topicorum, ms. Bibl. Apostol. Vatic., Ottobon. Lat. 318.
  • JEAN GERSON, De duplici logica [ca. 1401], in Œuvres complètes, éd. Palémon Glorieux, Paris, Desclée, 1960-1973, (10 t.), t. III, p. 57-63.
–    Contra curiositatem studentium, lectione duae [1402], in Œuvres complètes, éd. Palémon Glorieux, Paris, Desclée, 1960-1973, t. III, p. 224-249.
–    Super doctrinam Raymundi Lulli [1423], in Œuvres, éd. Palémon Glorieux, Paris, Desclée, 1960-1973, t. X, p. 121-128.
  • JEAN PHILOPON, Ioannis Philoponi in Aristotelis Analytica priora commentaria, éd. Maximilianus Wallies, « Commentaria in Aristotelem graeca » XIII-2, Berlin, G. Reimeri, 1905.
  • JEAN SCOT ÉRIGÈNE [Iohannes Scotus Eriugenae], Homelia (Vox spiritualis aquilae), « Patrologie latine » CXXII.
–    Commentarius in evangelium Johannis, « Patrologie latine » CXXII.

–    Commentarius in evangelium Johannis, éd. É. Jeauneau, Paris, Les Éditions du Cerf, 1972.

–    Homilia super « In principio erat verbum » et Commentarius in evangelium Iohannis, editiones novas curavit Édouard A. Jeauneau, adivvante Andrew J. Hicks, « « Corpus Christianorum, Continuatio Medievalis » 166, Turnhout, Brepols, 2008.

–    Omelia sul Prologo di Giovanni, éd. M. Cristiani, Milano, Fondazione Lorenzo Valla - Mondadori, 1987.

–    De divina praedestinatione liber, éd. G. Madec, « CCCM » 50, Turnhout, Brepols, 1978.

–    De praedestinatione liber, éd. E. Mainoldi, Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo, 2003.

–    Periphyseon, éd. É. Jeauneau, « CCCM » 161, Turnhout, Brepols, 1996.
  • KEPLER, Johannes, Astronomia nova A„tiolÒghtoj sev Physica Coelestis, tradita commentariis de motibvs stellae Martis..., s.l., 1609, in Gesammelte Werke, Bd. III, hg. von Max Caspar, München, R. Oldenbourg, 1937.
–     Harmonices Mvndi libri V, Lincei, Austria, 1619, in Gesammelte Werke, Bd. VI, hg. von Max Caspar, München, R. Oldenbourg, 1940.
  • LAMBERT D’AUXERRE, Logica (Summa Lamberti), ed. Franco Alessio, Firenze, Nuova Italia Editrice, 1971.
  • LANFRANC [Lanfrancus Cantuariensis], Commentarius in Epistolas Pauli, « Patrologie latine » CL.
  • LATOMUS, Bartholomaeus, Epitome commentariorum Dialecticae inventionis, Rodolphi Agricolae, Coloniae, excudebat Ioannes Gymnicus, 1532.
  • LEIBNIZ, Gottfried Wilhelm von, Disputatio inauguralis de casibus perplexis in jure quam indultu Nobiliss. et ampliss. Jctorum Ordinis in celeberrima universitate Norica pro licentia assumendi honores et privilegia doctoralia, Lipsiensis, J. U. Bacc, 1666.
–    « Nova Methodus pro maximis et minimis, itemque tangentibus, quae nec fractas nec irrationales quantitates moratur et singulare pro illis calculi genus », Acta Eruditorum, 1684.

–    Disputatio juridica (prior) de conditionibus, Disputatio juridica posterior de conditionibus, in Gottfried Wilhelm Leibniz, Sämtliche Schriften und Briefe, édités par l’Académie Prussienne des Sciences, Sixième série, Écrits philosophiques, Premier volume (1663-1672), Darmstadt, 1930, respectivement p. 97-124 et p. 125-150.

–    Specimen certitudinis seu demonstrationum in jure exhibitum in doctrina conditionum, in Gottfried Wilhelm Leibniz, Sämtliche Schriften und Briefe, édités par l’Académie Prussienne des Sciences, Sixième série, Écrits philosophiques, Premier volume (1663-1672), Darmstadt, 1930, p. 365-430.

–    Doctrina conditionum, Exemple de certitude ou de démonstration en droit, présenté dans la doctrine des conditions, texte intégral, présenté, traduit et annoté par Pol Boucher, Paris, Institut Michel Villey, 1998.

–    Matthias Armgardt [trad. all.], Das rechtslogische System der « Doctrina Conditionum » von Gottfried Wilhelm Leibniz, Marburg, N.G. Elwert Verlag, 2001.
  • MACILMAINE, Roland (Makilmanaeus), P. Rami… Dialecticae libri Duo… [1574], Francofurdi, Wechel, Marne & Aubry, 1594.
  • MARTIN DE DACIE, Quaestiones super librum Topicorum Boethii, dans Martini de Dacia Opera, éd. par H. Roos, Hauniae, G.E.C. Gad, 1961, p. 317-327.
  • MARTINI, Cornelius, Disputationum logicarum adversus Ramistas secunda, De constitutione logicae et natura locorum in genere, Helmstedt, Lucius, 1596.
  • MELANCHTHON, Philippe, Compendiaria dialectices ratio, in Opera. Corpus reformatorum XX, Brunsvigae, 1854 ; réimpr. New York et Frankfurt am Main, 1963.
–    Erotemata dialectices, dans Opera. Corpus reformatorum XIII, Halis Saxonum, 1846 ; réimpr. New York et Frankfurt am Main, 1963.
  • MONTE, Lambertus de, Copulata super omnes tractatus parvorum logicalium Petri hispani. ac super tres tractatus modernorum textui pulcerrime annotata in argumentis et replicis denuo diligentissime correcta iuxta inviolatum processum magistrorum Colonie bursam montis regentium, Cologne, 1493.
  • MOPHA, Mattheo Gribaldo, De methodo ac ratione studendi libri III, Lugduni, G. Rouillius, 1544.
–    Communionum opinionum in jure, loci communes, authore Mattheo Gribaldo Mopha Cheriano, J. C. Clarissimo, Basileae, 1567.
  • NICOLAUS NANCELIUS, Petri Rami Vita [1599], ed. with an engl. transl. by Peter Sharratt, Humanistica Lovaniensa. Journal of Neo-Latin Studies, 24 (1975), p. 161-277.
  • NICOLAS DE CUES, Idiota de mente, éd. Renata Steiger, Opera omnia, vol. 5, Hamburg, Meiner, 1983.
  • NIFO, Agostino [Augustinus Niphus], Dialectica ludicra tyrunculis atque veteranis utillima peripatheticis consona : iunioribus sophisticantibus contraria, Venetiis, 1521.
–    Commentaria in octo libros Topicorum Aristotelis, Parisiis, 1542.

–    Super libros Priorum Aristotelis, Venetiis, 1553.
  • OLDENDORP, Johannes [Oldendorpinus], Topicorum legalium hoc est locorum seu notarum ex quibus argumenta et rationes legitime probanti sumuntur ; infractorum idem adversus vitiosas argumentationes exactissima traditio, Lugduni, Seb. Gryphius, 1555.
  • PAUL DE PERGULA, Logica, ed. Sister Mary Anthony Brown, St. Bonaventure - New York-Louvain - Paderborn, The Franciscan Institute - E. Nauwelaerts - F. Schöningh, 1961.
  • PIACENTINO, Summa Institutionum, Moguntiae, 1535 ; réimpr. Corpus Glossatorum Juris Civilis, Augustae Taurinorum 1973.
  • PEDRO NUÑEZ [Pedro Nunnesius], De causis obscuritatis teleae. Earumq[ue] remediis, in Bartholomaeus Josephus Paschasius und Johannes Baptista Monlorius, De Aristotelis doctrina orationes explanandi philosophicae tres trium insignium Valentinorum…, Francofvrti, 1591, p. 1-57.
  • PENA, Jean, Préface de L’optique et la catoptrique d’Euclide [1557], traduite du latin in Eugène Auguste Albert de Rochas d’Aiglun, La Science des philosophes et l’art des thaumaturges dans l’antiquité [1882], 2e édition, Paris, Dorbon-Ainé, 1912, p. 217-238.
  • PIERRE ABÉLARD [Petrus Abaelardus], Super Topica Glossae in Pietro Abelardo, Scritti Filosofici, ed. Mario dal Pra, Roma, Fratelli Bocca, 1954.
–    Dialectica, ed. Lambertus Marie de Rijk, Assen, Van Gorcum, 1956.
  • PIERRE D’ESPAGNE [Peter of Spain], Tractatus called afterwards Summule Logicales, ed. Lambertus Marie de Rijk, Assen, Van Gorcum & Co., 1972.
–  [Petrus Hispanus] Summulae logicales cum Versorii Parisiensis clarissima expositione, Venise, 1572 ; reprod. Hildesheim, New York, Olms, 1981.
  • PIERRE DE LA RAMÉE [Petrus Ramus], Dialecticae institvtiones…, Parisiis, Jacobus Borgardus, 1543; reprod. Hildesheim, Olms, 1964).
–    Aristotelicae animadversiones, Parisiis, Borgardus, 1543 ; reprod. Hildesheim, Olms, 1964.

–    Animadversiorvm Aristoteliocarvm libri XX, Lutetiae, Roigny, 1548.

–    Pro philosophica Parisiensis Academiae disciplina oratio…, Parisiis, M. David, 1551.

–    Oratio initio suae professionis habita [1551], in Petrus Ramus & Audomarus Talaeus, Collectaneae praefationes, Marpurgi, 1599 (rééd., 1969), p. 323-342.

–    M. T. Ciceronis De lege agraria… orationes tres. P. Rami… praelectionibvs illvstratae [1552], Parisiis, Wechel, 1561.

–    Scholarum grammaticarum libri XX [1559], in Scholae in liberales artes…, Basileae, Episcopus, 1569 ; reprod. Hildesheim, Olms, 1970.

–    Prooëmium reformandae Parisiensis academiae [1562], in Scholae in liberales artes…, Basileae, 1569, p. 1087-1096.

–    Scholarum Metaphysicarum [1566], in Scholae in liberales artes…, Basileae, 1569, p. 829-996,

–    Praelectiones in P. Virgilii Maronis Georgicorvm libros quatvor, Francofvrti, Wechel, 1578.

–    In Ciceronis orationes & scripta nonnulla omnes quae hactenus haberi potuerunt praelectiones…, Francofvrti, 1582.

–     De sua professione oratio [1563], in Petrus Ramus & Audomarus Talaeus, Collectaneae praefationes, Marpurgi, 1599 (rééd., 1969), p. 402-415.

–    Pro regia mathematicae professionis cathedra [1566], in Petrus Ramus & Audomarus Talaeus, Collectaneae praefationes…, Marpurgi, 1599 (rééd., 1969), p. 418-442.

–    Scholarum mathematicarum libri unus et triginta, Basileae, Episcopus, 1569.

–    Scholarum dialecticarum seu animadversionum in Organum Aristotelis, in Scholae in tres primas liberales artes, Francoforti, Wechel, 1581, reprod. Frankfurt am Main, 1965 ; Francoforti, Wechel, Marne & Aubry, 1594.

–    Scholarum rhetoricarum, seu quaestionum brutinarum in Oratorem Ciceronis libri XX, recens emendati per Joan. Piscatorem [1581], Francoforti, Wechel, Marne & Aubry, 1593.

–    Dialectique (1555), éd. critique avec intro., notes et com. de Michel Dassonville, Genève, Droz, 1964.

  • PISCATOR, Johann, In P. Rami Dialecticam Animaduersiones…, Francoforti, Wechel, 1580.
  • QUINTILIEN, Institutiones oratoriae libri XX, éd. L. Rademacher, Lipsiae, 1907.
–    Institution oratoire, texte établi et traduit par J. Cousin, « Collection des universités de France », 12 livres en 7 volumes, Paris, Les Belles Lettres, 1975-1980.
  • RAOUL LE BRETON [Radulphus Brito], Quaestiones supra librum Praedicamentorum, ms. Bruxelles, Bibliothèque Royale Albert I, 3540-47.
–    Quaestiones super libros Topicorum Boethii, ed. Niels Jørgen Green-Pedersen, Cahiers de l’Institut du Moyen-Âge grec et latin, 26 (1978), p. 1-92.

–    Quaestiones super Porphyrium, q. 5-8, éd. par Jan Pinborg, « Radulphus Brito on Universals », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge Grec et Latin, 35 (1980), p. 56-142.

–    Quaestiones super Priscianum minorem, éd. J. Pinborg, Bad Cannstatt, Frommann-Holzboog, 1980.

–    Sophisma « Aliquis homo est species », éd. Jan Pinborg, « Radulphus Brito’s Sophism on Second Intentions », Vivarium, 13 (1975), p. 127-152.

–    Sophisma « Omnis homo est omnis homo », éd. Niels Jørgen Green Pedersen & Jan Pinborg, Cahiers de l’Institut du Moyen-Âge grec et latin, 26 (1978), p. 93-114.
  • RÉMI D’AUXERRE (REMIGIUS AUTISSIDORENSIS = ps. Iohannes Scotus), Commentarius in Opuscula sacra Boethii, ed. E. K. Rand, Johannes Scottus, « Quellen und Untersuchungen zur lateinischen Philologie des Mittelalters », hrsg. von L. Traube, I, 2, München, Minerva G.M.B.H., 1906.
  • ROBERT KILWARDBY, De ortu scientarum, ed. Albert G. Judy, London-Toronto, The British Academy-The Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 1976.
  • ROGER BACON, Quaestiones super IV Metaphysicae, ed. Robert Steele, in Opera hactenus inedita, Oxford, Clarendon Press, 1905-1940, vol. XI (1932).
  • SANDERSON, Robert, Logicae artis compendium, ed. E. Jennifer Ashworth, Bologna, Editrice CLUEB, 1985.
  • SCHICKARD, Mathias, Logica juridica hoc est regulae praecepta et modus argumentandi per inductiones et interpretationes legum, Herborn, 1615.
  • SCOT (PSEUDO —), Super librum primum et secundum Priorum Analyticorum Aristotelis Quaestiones, in Lorenzo Pozzi, Le Consequentiae nella logica medievale, Padova, Liviana Editrice, 1978.
  • SEXTUS EMPIRICUS, Esquisses pyrrhoniennes, éd. et tr. de Pierre Pellegrin, Paris, Seuil, 1997.
–    Contre les professeurs, tr. fr. sous la dir. de Pierre Pellegrin, Paris, Seuil, 2002.
  • SIGEBERTUS GEMBLACENSIS, De scriptoribus ecclesiasticis, « Patrologie latine » CLX.
–    Catalogus Sigeberti Gemblacensis monachi de viris illustribus,  krit. Ausgabe herausgegeben von Robert Witte, « Lateinische Sprache und Literatur des Mittelalters » 1, Bern - Frankfurt am Main, H. Lang - P. Lang, 1974.
  • SIMON DE FAVERSHAM, Sententia libri Topicorum, ms. Leipzig, Universitätsbibliothek, cod. lat. 1359, fos 24ra-44ra.
–    Quaestiones super libro Praedicamentorum, éd. P. Mazzarella, Padova, CEDAM, 1957
  • SNELLIUS, Commentarius doctissimvs in dialecticam Petri Rami, forma dialogi conscriptus…, Herbornae, 1587.
–    Partitiones Physicae, Methodi Rameae Legibvs informatae…, Hanoviae, Guil. Antonius, 1594.

–    Snellio-Ramaeum philosophiae syntagma, tomis aliquot separatis distinctum…, Francoforti, Fischer, 1596.
  • PHEDERICUS, Stephanus de, De interpretatione juris commentarii IV, Francoforti, 1535.
  • TALON, Omar [Audomarus Talaeus] Dialecticae praelectiones in Porphyrium…, Parisiis, David, 1550.
–    P. Rami dialecticae libri II. Audomari Talaei praelectionibvs illustrati, Parisiis, David, 1556.

–    P. Rami Dialectica. Audomari Talaei Pralectionibvs illvstrata, Basileae, Eusebius Episcopus et Nicolaus frater, 1569.
  • THIERRY DE CHARTRES, Commentarius super rhetoricam Ciceronis, in Karin Margareta Fredborg, The Latin Rhetorical Commentaries by Thierry of Chartres, Toronto, PIMS, 1988.
  • TOLEDO, Francisco de [Franciscus Toletus], Introductio in dialecticam Aristotelis, dans Opera omnia philosophica I-III, Cologne 1615-1616 ; reprod. Hildesheim, Olms, 1985.
  • TOSCANELLA, Orazio, Della invention dialettica, In Venetia, presso Giovanni Bariletto, 1567.
  • VALLA, Lorenzo [Laurentius Valla], De Lingvae latinae Elegantia libri sex [1445], in Opera omnia. Con una premessa di Eugenio Garin, Tomus prior…, Torino, Bottega d’Erasmo, 1962, p. 1-235.
–    Dialecticae Disputationes [1447/48, 1540], in Opera omnia. Con una premessa di Eugenio Garin, Tomus prior…, Torino, Bottega d’Erasmo, 1962, p. 645-761.

–    Repastinatio dialectice et philosophie, éd. Gianni Zippel, 2 volumes, Padova, Antenore, 1982.
  • VERSOR, Jean [Johannes Versor], Circa primum librum Thopicorum, dans Super omnes libros novae logicae, Cologne, 1494 ; réimpr. Frankfurt am Main, Minerva GmbH, 1967.
  • VICTORINUS, Marius, Explanationes in ciceronis rhetoricam, cura et studio A. Ippolito, CCSL 132, Turnhout, Brepols, 2006.
  • VIGEL, Nikolaus, Methodus juris controversi in sex libros distincta, Basileae, 1599.
  • VULTEJUS, Hermann, Jurisprudentia Romana Hermannii Vulteji J.C. per tabulas generales et speciales in methodum redacta, Brême, 1655.
  • ZABARELLA, Jacques, De natura logicae, in Jacobi Zabarellae Patavini opera logica, Cologne, 1597 ; réimpr. Hildesheim, Olms, 1966.


Sources secondaires

  • ‘AJAM, Ræfiq, Al-Man†iq ‘inda al-Færæbî, 3 vol., Beyrouth, 1985-1986.
  • ABBAGNANO, Nicola, Storia della filosofia, I : La filosofia antica, la filosofia patristica, la filosofia scolastica, Torino, UTET, 1993.
  • ABRUSCI, Vito Michele, Logica matematica, Bari, Edizioni Fratelli Laterza, 1992.
  • AITON, Eric J., « Celestial Spheres and Circles », History of Science, 19 (1981), p. 75-114.
  • AKKERMAN, Fokke & VANDERJAGT, Arjo J. (eds.), Rodolphus Agricola Phrisius (1444-1485), Proceedings of the International Conference at the University of Groningen 28-30 October 1985, Leiden, E. J. Brill, 1988.
  • ALESSIO, Franco, « L’Illuminazione e la fede », in Pietro Rossi, Carlo Augusto Viano (eds.), Storia della filosofia, II. Il Medioevo, Roma-Bari, Laterza, 1994, p. 345-353.
  • AMELOTTI, Mario, La prescrizione delle azioni in diritto romano, Milano, Giuffré, 1958.
  • ANDERSON, James Maitland, Early Records of the University of St. Andrews, Edinburgh, Scottish History Society, 1926.
  • ANDREWS, Robert, « The Notabilia Scoti in libros Topicorum : An Assessment of Authenticity », Franciscan Studies, 56 (1998), p. 65-75.
  • ASCHERI, Mario, I diritti del Medioevo italiano. Secoli XI-XV, Roma, Carocci, 2000.
  • ASHWORTH, Earline Jennifer, Language and Logic in the Post-Medieval Period, Dordrecht-Boston, D. Reidel, 1974.
–    « The Doctrine of Exponibilia in the Fifteenth and Sixteenth Centuries », in Studies in Post-Medieval Semantics, « Variorum reprints », London, Ashgate, 1985.

–    « Boethius on Topics, Conditionals and Argument-forms », History and Philosophy of Logic, 10/2 (1989), p. 213-225.

–    « Developments in the Fifteenth and Sixteenth Centuries », in Dov M. Gabbay et John Woods (eds.), Handbook of the History of Logic 2. Mediaeval and Renaissance Logic, Amsterdam-Boston, Elsevier, 2008.
  • AUVRAY-ASSAYAS, Clara, Cicéron, Paris, Les Belles Lettres, 2006.
  • AZZONI, Giampaolo M., « Endoxa e fonti del diritto », in G. A. Ferrari & M. Manzin (eds.), La retorica fra scienza e professione legale. Questioni di metodo, « Acta Methodologica » 1, Milano, Giuffré, 2005, p. 123-156.
  • BALDASSARI, Mariano, Introduzione alla logica stoica, Como, Malinverno, 1984.
  • BARKER, Peter, « Jean Péna (1528-1538) and Stoic Physics in the Sixteenth Century », The Southern Journal of Philosophy, 23 (1985), p. 93-107.
  • BARNES, Jonathan, « Aristotle and the Method of Ethics », Revue internationale de philosophie, 34 (1980), p. 490-511.
–    « Theophrastus and Hypothetical Syllogistic », in Jürgen Wiesner (ed.), Aristoteles. Werk und Wirkung. Paul Moraux gewidmet. Vol. I : Aristoteles und seine Schule, Berlin-New York, Walter de Gruyter, 1985, p. 557-576.
–    « Logical Form and Logical Matter », in Antonina Alberti (ed.), Logica, mente e persona. Studi sulla filosofia antica, Firenze, Olschki, 1990, p. 7-119.
–    « Roman Aristotle », in Jonathan Barnes & Miriam Griffin (eds.), Philosophia togata II- Plato and Aristotle at Rome, Oxford, Clarendon Press, 1997, p. 1-69.
–    Logic and the Imperial Stoa, Leiden, E. J. Brill, 1997.
–    « Aristotle and Stoic Logic », in Katerina Ierodiakonou (ed.), Topics in Stoic Philosophy, Oxford, Clarendon Press, 1998, p. 23-53.
  • BEAULIEU, Charles, « Essai sur l’histoire de la prononciation du latin en France », Revue des études latines, 5 (1927), p. 68-82.
  • BELARDI, Walter, Filosofia, grammatica e retorica nel pensiero antico, Roma, Edizioni dell’Ateneo, 1985.
  • BELLOMO, Manlio, « Legere, repetere, disputare. Introduzione a una ricerca sulle ‘quaestiones’ civilistiche », in Aspetti dell’insegnamento giuridico nelle Università medievali, I : Le ‘Quaestiones disputatae’, « Cultura giuridica dell’età medievale e moderna » 1, Reggio Calabria, 1974.
–    « “Loci loicales” e forme del pensiero giuridico in alcuni testi dei secoli XIII e XIV », Rivista di Storia del Diritto Italiano, 47 (1974), p. 5-18.

–    Saggio sull’Università nell’età del Diritto comune, Roma, Il Cigno Galileo Galilei, 1992.

–    « Factum proponitur certum, sed dubium est de iure », in Manlio Bellomo (ed.), Die Kunst der Disputation. Probleme der Rechtsauslegung und Rechtsanwendung im 13. und 14. Jahrhundert, « Schriften des Historischen Kollegs : Kolloquien » 38, München, Oldenburg Wissenschaftsverlag, 1997, p. 1-28.

–    Medioevo edito e inedito, I. Scholae, Universitates, Studia, Roma, Il Cigno Galileo Galilei, 2000.
  • BELLONI, Annalisa, Le questioni civilistiche del secolo XII. Da Bulgaro a Pillio da Medicina e Azzone, « Ius Commune : Sonderhefte » 43, Frankfurt am Main, 1989.
  • BIANCHI, Luca, « Le università e il “decollo scientifico” dell’Occidente », in L. Bianchi (ed.), La filosofia nelle università : secoli XIII e XIV, Firenze, La Nuova Italia, 1997, p. 25-62.
  • BIARD, Joël, Logique et théorie du signe au XIVe siècle, Paris, Vrin, 1989 (rééd. 2006).
–    « Science et rhétorique dans les Questions sur la Rhétorique de Jean Buridan », in G. Dahan et I. Rosier-Catach (éds.), La Rhétorique d’Aristote. Commentaires de l’Antiquité au XVIIIe siècle, Paris, Vrin, 1998, p. 135-152.

–    « Logique et psychologie dans le De intellectibus d’Abélard », in Jean Jolivet & Pierre Habrias (éds.), Pierre Abélard. Colloque international de Nantes, Presses universitaires de Rennes, 2003, p. 309-320.
  • BIFFI, Inos, « Lanfranco esegeta di san Paolo », in Giulio d’Onofrio (ed.), Lanfranco di Pavia e l’Europa del secolo XI, nel IX centenario della morte (1089-1989), Atti del Convegno internazionale di studi (Pavia, 21-24 settembre 1989), « Italia Sacra, Studi e documenti di Storia Ecclesiastica » 51, Roma, Herder, 1993, p. 167-187.
  • BIRD, Otto, « The Re-discovery of the Topics : Professor Toulmin’s Inference-Warrants », Mind, 70 (1961), p. 534-539.
–    « The Tradition of the Logical Topics : Aristotle to Ockham », Journal of the History of Ideas, 23 (1962), p. 307-323.
  • BIROCCHI, Italo, Alla ricerca dell’ordine. Fonti e cultura giuridica nell’età moderna, « Il Diritto nella Storia » 9, Torino, G. Giappichelli, 2002.
  • BLANCHÉ, Robert, Introduction à la logique contemporaine, Paris, A. Colin, 1968.
–    La logica e la sua storia da Aristotele a Russell, trad. it. A. Menzio, Roma, Ubaldini, 1973.
  • BOBZIEN, Susanne, « Chrysippus’ Modal Logic and its Relation to Philo and Diodorus », in Klaus Döring & Theodor Ebert (eds.), Dialektiker und Stoiker : Zur Logik der Stoa und ihrer Vorläufer, Stuttgart, Steiner, 1993.
–    « Stoic Syllogtic », Oxford Studies in Ancient Philosophy 14, 1996, p. 133-192.

–    Determinism and Freedom in Stoic Philosophy, Oxford, Oxford University Press, 1998.

–    « Logic », in Brad Inwood (ed.), The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge, Cambridge University Press, 2003, p. 85-123.
  • BOCHENSKI, Joseph M., Formale Logik, Freiburg-München, Karl Alber, 1956.
  • BOEHNER, Philotheus, Medieval Logic. An Outline of its Development from 1250 to c. 1400, Manchester, Manchester University Press, 1952.
  • BOH, Ivan, « Consequences », in Anthony Kenny, Norman Kretzmann, & Jan Pinborg (eds.), The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, Cambridge, Cambridge University Press, 1982, p. 300-314.
  • BOLTON, Robert, « The Epistemological Basis of Aristotelian Dialectic », in Daniel Devereux & Pierre Pellegrin (éds.), Biologie, logique et métaphysique chez Aristote, Actes du séminaire CNRS-NSF, Oléron, 28 juin-3 juillet 1987, Paris, éd. du CNRS, 1990, p. 185-236.
  • BÖMER, Aloys, « Johannes Murmellius », in Aloys Bömer & Otto Leunenschloß (eds.), Westfälische Lebensbilder…, Bd. II, Heft 3, Münster, Aschendorff, 1931, p. 396-410.
  • BONA, Ferdinando, « L’ideale retorico ciceroniano ed il “ius ciuile in artem redigere” », Studia et documenta historiae et iuris, XLVI (1980), p. 282-382.
  • BONAZZI, Mauro, Accademici e Platonici : il dibattito antico sullo scetticismo di Platone, Milano, LED, 2004.
  • BONIOLI, Maria, La pronuncia del latino nelle scuole dall’àntichità al renascimento, Parte I, Torino, 1962.
  • BOUCHER, Pol, Exemple de certitude ou de démonstration en droit présenté dans la doctrine des conditions, Paris, Institut Michel Villey, 1998.
  • BOUHIER, Jean, Observations sur la coutume du duché de Bourgogne, Dijon, A. J. B. Auge, 1742-1746.
  • BRAET, Antoine C., « The Common Topic in Aristotle’s Rhetoric : Precursor of the Argumentation Scheme », Argumentation, 19 (2005), p. 65-83.
  • BREITENSTEIN, Mirko, Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon, XXV (2005), p. 484-488.  
(http ://www.bautz.de/bbkl/g/goswin_v_a.shtml)

  • BRETONE, Mario, Tecniche e ideologie dei giuristi romani, Napoli, Edizioni Scientifiche Italiane, 1971, p. 63-88.
  • BRUGI, Biagio, Per la storia della giurisprudenza e delle Università italiane. Saggi, Torino, UTET, 1921.
–    « Il metodo dei glossatori bolognesi », Studi in onore di Salvatore Riccobono nel XL anno del suo insegnamento, I, Palermo, G. Castiglia, 1936, p. 21-31.
  • BRUNSCHWIG, Jacques, Les Stoïciens et leur logique, Paris, Vrin, 1978.
–    « Remarques sur la communication de R. Bolton », in Daniel Devereux & Pierre Pellegrin (éds.), Biologie, logique et métaphysique chez Aristote, Actes du séminaire CNRS-NSF, Oléron, 28 juin-3 juillet 1987, Paris, éd. du CNRS,1990, p. 237-262.

–    « On the Fact That the Ancients Admitted Dialectic Along With Demonstrations », Oxford Studies in Ancient Philosophy, Oxford, 1991, p. 81-95.

–    « Rhétorique et dialectique, Rhétorique et Topiques » in David J. Furley & Alexander Nehamas (eds.), Aristotle’s Rhetoric – Philosophical essays, Princeton, Princeton University Press, 1994, p. 57-96.
  • BRUYERE, Nelly, Méthode et dialectique dans l’œuvre de la Ramée : Renaissance et âge classique, Paris, Vrin, 1984.
  • BURDESE, Alberto, Manuale di diritto privato romano, Torino, UTET, 1975.
  • BURNYEAT, Myles, « Can the Sceptic Live His Scepticism ? », in M. Burnyeat (ed.), The Sceptical Tradition, Berkeley, University of California Press, 1983, p. 117-148.
–    « Enthymeme : Aristotle on the Rationality of Rhetoric », in Amélie Oksenberg Rorty (ed.), Essays on Aristotle’s Rhetoric, Berkeley, University of California Press, 1996, p. 88-115.
  • CALBOLI MONTEFUSCO, Lucia, La Dottrina degli status nella retorica greca e romana, Hildesheim - Zürich - New York, Olms-Weidmann, 1986.
  • CALCATERRA, G., Corso di filosofia del diritto, Roma, Bulzoni, 1996. [Fosca]
–    « Analogia », Enciclopedia giuridica, Roma, Istituto dell’Enciclopedia Italiana, 1999.
  • CAPRIOLI, Severino, « “De modis arguendi” scripta rariora », Studi Senesi, 75 (1963), p. 30-36, p. 107-190, p. 230-253 ; 77 (1965), p. 355-414.
–     « Modi arguendi. Testi per lo studio della retorica nel sistema del diritto comune », Studi medievali, 46 (2005), p. 1-29.
  • CARAVALE, Mario, Ordinamenti giuridici dell’Europa medievale, Bologna, Il Mulino, 1994.
–    Alle origini del diritto europeo. Ius commune, droit commun, common law nella dottrina giuridica della prima età moderna, « Archivio per la storia del diritto medioevale e moderno » 9, Bologna, Monduzzi Editore, 2005.
  • CARCATERRA, Antonio, La hereditatis petitio, Bari, Cressati editore, 1940.
–    L’azione ereditaria nel diritto romano, Roma, Tip. Pol. “Cuore di Maria”, 1948.
  • CARCATERRA, Gaetano, « Analogia », Enciclopedia giuridica, Roma, Istituto dell’Enciclopedia Italiana, 1999.
  • CASTAGNOLI, Luca, « Il condizionale crisippeo e le sue interpretazioni moderne », Elenchos, 25 (2004), p. 353-395.
  • CATALANI, Luigi, I Porretani. Una scuola di pensiero tra alto e basso Medioevo, « Nutrix » 2, Turnhout, Brepols, 2008.
  • CELLUPRICA, Vincenza, La logica antica, Torino, Loescher, 1978.
  • CENCETTI, Giorgio, « Studium fuit Bononie », Studi medievali, III, 7 (1966), p. 781-833 ; reprint. in R. Ferrara, G. Orlandelli, A. Vasina (eds.) Lo Studio di Bologna. Aspetti momenti e problemi (1935-1970), Bologna, Clueb,1989.
  • CESALLI, Laurent, Le Réalisme propositionnel. Sémantique et ontologie des propositions chez Jean Duns Scot, Gauthier Burley, Richard Brinkley et Jean Wyclif, Paris, Vrin, 2007.
  • CHENU, Marie-Dominique, La Théologie comme science au XIIIe siècle, Paris, Vrin, 3e éd. 1969 ; La teologia come scienza nel XIII secolo, trad. it. M. Spranzi, M. Vigevani, Milano, Jaca Book, 1995.
  • CLAREN, Lutz & HUBER, Joachim, « Rudolf Agricolas Scholien zu Ciceros Rede De lege Manilia – Typologie und Verfahren des humanistischen Autorenkommentars », in Wilhelm Kühlmann (ed.), Rudolf Agricola 1444-1485. Protagonist des nordeuropäischen Humanismus zum 550. Geburtstag, Bern, Peter Lang, 1994, p. 147-180.
  • CODIGNOLA, Ernesto, Il problema dell’educazione. Sommario di storia della filosofia e della pedagogia, I, Firenze, La Nuova Italia, 1954.
  • COING, Helmut, « Zum Einfluß der Philosophie des Aristoteles auf die Entwicklung des römischen Rechts », Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Rom. Abt. 69 (1952), p. 24-59.
  • COLLI, Vincenzo, « Una lectura di Giovanni Bassiano. ‘Dialectica disputatio’ ed esposizione didattica nella esegesi di un passo dell’Infortiatum », Ius commune, 11 (1984), p. 37-49.
  • CONTI, Alessandro D., « Second Intentions in the Late Middle Ages », in Sten Ebbesen & Russell L. Friedman (eds.), Medieval Analysis in Language and Cognition, Copenhague, The Royal Danish Academy of Sciences and Letters, 1999, p. 453-470.
  • CORTESE, Ennio, « Scienza di giudici e scienza di professori tra XII e XIII secolo », in Legge, giudici, giuristi : atti del convegno tenuto a Cagliari nei giorni 18-21 maggio 1981, « Università di Cagliari. Pubblicazioni della Facoltà di Giurisprudenza » s. I, 26, Milano, A. Giuffré, 1982, p. 93-148.
–    « Tra glossa, commento e Umanesimo », Studi senesi, 104 (1992), p. 458-503.

–    Il diritto nella storia medievale, II : Il basso Medioevo, Roma, Il Cigno Galileo Galilei, 1995.

–    « Alle origini della scuola di Bologna », Rivista Internazionale di Diritto Comune, 4 (1993), p. 7-49.

–    La norma giuridica. Spunti teorici nel diritto comune classico, I, Milano, Giuffré, 1962.

–    Scritti, a cura di I. Birocchi & U. Petronio, Spoleto, Centro italiano di studi sull’alto medioevo, 1999.
  • CRESCINI, Angelo, Le origini del metodo analitico, Il Cinquecento, Udine, Del Bianco, 1965.
  • CROMBIE, Alistair. C., Da S. Agostino a Galileo. Storia della scienza dal V al XVII secolo, tr. it. V. Di Giuro, Milano, Feltrinelli, 1970.
  • D’ONOFRIO, Giulio, Fons scientiae. La dialettica nell’Occidente tardo-antico, « Nuovo Medioevo » 31, Napoli, Liguori, 1986.
–    « Über die Natur der Einteilung. Die dialektische Entfaltung von Eriugenas Denken », in Begriff und Metapher. Sprachform des Denkens bei Eriugena, Vorträge des VII. Internationalen Eriugena-Colloquiums (Werner-Reimers-Stiftung Bad Homburg, 26.-29. Juli 1989), « Abhandl. der Heidelberger Akademie der Wissenschaften, Philosoph.-hist. Klasse » 3, Heidelberg, 1990, p. 17-38.

–    « Lanfranco teologo e la storia della filosofia », in Giulio d’Onofrio (ed.), Lanfranco di Pavia e l’Europa del secolo XI, nel IX centenario della morte (1089-1989), Atti del Convegno internazionale di studi (Pavia, 21/24 settembre 1989), « Italia Sacra, Studi e documenti di Storia Ecclesiastica » 51, Herder, Roma 1993, p. 189-228.

–    « Sacra pagina e dialettica », in P. Rossi & C.A. Viano, Storia della filosofia, II, Il Medioevo, Roma - Bari, Laterza, 1994, p. 33-59.
–    Excerpta isagogarum et categoriarum (= Logica antiquioris Mediae Aetatis, I), « CCCM » 120, Turnhout, Brepols, 1995.[sources primaires ?]

–    « La crisi dell’equilibrio teologico altomedievale (1030-1095) », in G. d’Onofrio (ed.), Storia della Teologia nel Medioevo, 3 vol., Casale Monferrato, Piemme, 1996, vol. I (I princìpi), p. 435-380.

–    « Cuius esse est non posse esse. La quarta species della natura eriugeniana, tra logica, metafisica e gnoseologia », in J. McEvoy & M. Dunne (eds.), History and Eschatology in John Scottus Eriugena and His Time, Proceedings of the Tenth International Conference of the SPES (Maynooth and Dublin, August 16-20, 2000), « Ancient and Medieval Philosophy, De Wulf - Mansion Centre » Series 1, 30, Leuven, University Press, 2002, p. 367-412.

–    « Respondeant pro me. La dialectique anselmienne et les dialecticiens du Haut Moyen âge », in Coloman Viola & Frederik Van Fleteren (eds.), Saint Anselm, a Thinker for Yesterday and Today : Anselm’s Thought Viewed by our Contemporaries, Proceedings of the International Anselm Conference, CNRS Paris, The Edwin Mellen Press, Lewiston - Queenston - Lampeter 2002, p. 29-49.

–    Storia della Teologia, II, L’età medievale, Casale Monferrato, Piemme, 2003.

–    « L’anima dei platonici. Per una storia del paradigma gnoseologico platonico-cristiano fra Rinascimento, tarda-Antichità e alto Medioevo », in Giancarlo Marchetti, Orsola Rignani & Valeria Sorge (eds.), Ratio et superstitio. Essays in Honor of Graziella Federici Vescovini, « Textes et études du Moyen-Âge » 24, Louvain-la-Neuve, Brepols, 2003, p. 421-482.

–    « Alano di Lilla e la teologia », in Jean-Luc Solère, Anca Vassiliu et Alain Galonnier (eds.), Alain de Lille, le Docteur Universel. Philosophie, théologie et littérature au XIIe siècle, Actes du XIe Colloque international de la SIEPM (Paris, 23-25 octobre 2003), « SIEPM – Rencontres de Philosophie Médiévale » 12, Turnhout, Brepols, 2005, p. 289-337.

–    « In cubiculum mentis. L’intellectus anselmiano e la gnoseologia platonica altomedievale », in Coloman Viola and Joseph Kormos (eds.), Rationality from Saint Augustine to Saint Anselm, Proceeding of the International Anselm Conference, Piliscsaba (Hungary), 20-23 June 2002, Piliscsaba (Budapest), Pázmany Péter Catholic University - The Editor of the Philosophical Institute, 2005, p. 61-88.

–    « Le fatiche di Eva. Il senso interno tra aisthesis e dianoia secondo Giovanni Scoto Eriugena », in Graziella Federici Vescovini, Valeria Sorge & Carlo Vinti (eds.), Corpo e anima, sensi interni e intelletto dai secoli XIII-XIV ai post-cartesiani e spinoziani, Atti del Convegno Internazionale (Firenze, Dipartimento di Scienze dell’Educazione e dei Processi Culturali e Formativi, 18-20 settembre 2003), « Textes et études du Moyen-Âge » 30, Turnhout, Brepols, 2005, p. 21-53.

–    Vera philosophia. Studies in Late Antique, Early Medieval and Renaissance Christian Thought, « Nutrix » 1,Turnhout, Brepols, 2008.

–    « Probabilimo cristiano e fondazione del sapere pratico nell’alto Medioevo tedesco : il caso dell’Anonimo di Ratisbona », in Alessandra Beccarisi, Ruedi Imbach & Pasquale Porro (eds.), Per perscrutationem philosophicam. Neue Perspektiven der mittelalterlichen Forschung. Loris Sturlese zum 60. Geburstag gewidmet, « Corpus Philosophorum Teutonicorum Medii Aevi » Beihefte 4, Hamburg, Felix Meiner Verlag, 2008, p. 32-54.

– (ed.), The Medieval Paradigm, Religious Thought and Philosophy, Papers of the International Congress (Rome, 29 October - 1st November 2005), « Nutrix » 4, Turnhout, Brepols, 2009.

  • DAL PRA, Mario, Il pensiero occidentale, I : La filosofia antica e medievale, Firenze, La Nuova Italia, 1960.
  • DÆNISH-PAJŪH, MuÌammad Taqî, al-Man†iqiyyæt li-al-Færæbî, 3 vol., Qom, 1987-1989.
  • DANNEBERG, Lutz, « Logik und Hermeneutik : die analysis logica in den ramistischen Dialektiken », in Uwe Scheffler & Klaus Wuttich (eds), Terminigebrauch und Folgebeziehung, Berlin, Logos Verlag, 1998, p. 129-157.
–    « Logik und Hermeneutik im 17. Jahrhundert », in Jan Schröder (ed.), Theorie der Interpretation vom Humanismus bis zur Romantik…, Stuttgart, Steiner, 2001, p. 75-131 ; trad. française légèrement abrégée : « Logique et herméneutique au XVIIe  siècle », in Jean-Claude Gens (éd.), La Logique herméneutique du XVIIe  siècle : J.-C. Dannhauer et J. Clauberg, Argenteuil, Le Cercle herméneutique, 2006, p. 15-65.

–    « Vom grammaticus und logicus über den analyticus zum hermeneuticus », in Jörg Schönert & Friedrich Vollhardt (eds.), Geschichte der Hermeneutik und die Methodik der textinterpretierenden Disziplinen, Berlin, W. de Gruyter, 2005, p. 255-337.

–    « Der ordo inversus, sein Zerbrechen im 18. Jahrhundert und die Versuche seiner Heilung oder Substitution… », in Simone de Angelis et al. (eds.), ‘Natur’, Naturrecht und Geschichte, à paraître Bern, 2010.
  • DASSONVILLE, Michel, « La collaboration de la Pléiade à la “Dialectique” de Pierre de La Ramée », Bibliothèque d’Humanisme et Renaissance, 25 (1963), p. 337-348.
  • DAVIS, Natalie Zemon, « Sixteenth-century French Arithmetics on the Business Life », Journal of the History of Ideas, 21 (1960), p. 18-48.
  • DELAURELLE, Louis, « L’étude du grec à Paris de 1514 à 1530 », Revue du XVIe siècle, 9 (1922), p. 51-62 ; p. 132-149.
  • DENOYEZ, Joseph, Le défendeur à la pétition d’hérédité privée en droit romain, Paris, Recueil Sirey, 1953.
  • DE RIJK, Lambert-Marie, « On the Genuine Text of Peter of Spain’s Summulae Logicales, II », Vivarium, 6 (1968), p. 74-76.
  • DI BARTOLO, Stefano, « Il casus legis nell’opera di Iacopo Bottrigari sr. Alcuni esempi dell’uso della dialettica nella metodologia giuridico-esegetica dello Studium bolognese del ‘300 », Rivista Internazionale di Diritto Comune, 8 (1997), p. 179-216.
  • DI PAOLA, Santi, Saggi in materia di hereditatis petitio, Milano, Giuffré, 1954.
  • DIPPELT, Hermann, « Erasmus’ griechische Studien », Das Gymnasium, 57 (1950), p. 55-71.
  • DÖRING, Klaus, Die Megariker. Kommentierte Sammlung der Testimonien, Amsterdam, B.R. Grüner N.V., 1972.
—, und EBERT, Theodor , Dialektiker und Stoiker. Zur Logik der Stoa und ihrer Vorläufer, Stuttgart, Franz Steiner, 1993.
  • DORION, Louis-André, « La “dépersonnalisation” de la dialectique chez Aristote », Archives de philosophie, 60/4 (1997), p. 597-613 (= Cahier n° 9209 du département de philosophie de l’université de Montréal, 1992).
  • DRERUP, Hierzu Engelbert, Die Schulaussprache des Griechischen von der Renaissance bis zur Gegenwart…, Paderbon, Ferdinand Schöningh, 1930 ; réed. New York-London, 1968.
  • DUPÈBE, Jean, « Autour du Collège de Presles. Testaments de Ramus, Talon et Péna », Bibliothèque d’humanisme et Renaissance, 42 (1980), p. 123-137.
  • DUTILH NOVAES, Catarina, Formalizations après la lettre. Studies in Medieval Logic and Semantics, Amsterdam, Haveka BV, 2005.
  • EBBESEN, Sten, Commentators and Commentaries on Aristotle’s « Sophistici Elenchi » : a Study of Post-Aristotelian Ancient and Mediaeval Writings on Fallacies, 3 vol., Leiden, E . J. Brill, 1981.
–    « Termini accidentales concreti. Texts from the Late 13th Century », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge Grec et Latin, 53 (1986), p. 92-103.

–    « Concrete Accidental Terms : Late Thirteenth-Century Debates about Problems Relating to such Terms as ‘album’ », in N. Kretzmann (ed.), Meaning and Inference in Medieval Philosophy. Studies in Memory of Jan Pinborg, Dordrecht-Boston-London, Kluwer, 1988, p. 107-116.

–    « The Theory of Loci in Antiquity and the Middle Ages », in Klaus Jacobi (ed.), Argumentationstheorie : Scholastische Forschungen zu den logischen und semantischen Regeln korrekten Folgerns, Leiden - New York - Köln, E. J. Brill, 1993, p. 15-39.

–    « La logica scolastica dell’antichità come fonte della logica scolastica medievale », in La logica nel Medioevo (ed. it. de The Cambridge History of Later Medieval Philosophy), trad. it. Paolo Fiorini, Milano, Jaca Book, 1999.
  • EBERT, Theodor, Dialektiker und frühe Stoiker bei Sextus Empiricus. Untersuchungen zur Entstehung der Aussagenlogik, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 1991.
–    « Dialecticians and Stoics on the Classification of Propositions », in Klaus Döring & Theodor Ebert (eds.), Dialektiker und Stoiker. Zur Logik der Stoa und ihrer Vorläufer, Stuttgart, Franz Steiner, 1993, p. 111-127.
  • EEMEREN, Frans H. Van & GROOTENDORST, Rob, Argumentation, Communication and Fallacies, Hillsdale NJ, Lawrence Erlbaum, 1992.
  • ERRERA, Andrea, « Ricerche sulle actiones mixtae nel sistema dalla Glossa accursiana », Studi senesi, 104 (1992), p. 143-188.
–    « Ricerche sull’aspetto personale delle actiones mixtae nella sistemazione dell’Apparato Ordinario », Studi senesi, 105 (1993), p. 93-114.

–    Arbor actionum. Genere letterario e forma di classificazione delle azioni nella dottrina dei Glossatori, « Archivio per la storia del diritto medioevale e moderno » 1, Bologna, Monduzzi, 1995.

–    « La quaestio medievale e i glossatori bolognesi », Studi senesi, 108 (1996), p. 490-530.

–    « Forme letterarie e metodologie didattiche nella scuola bolognese dei glossatori civilisti : tra evoluzione ed innovazione », in Filippo Liotta, Studi di storia del diritto medioevale e moderno, Bologna, Monduzzi, 1999, p. 33-106.

–    Il concetto di scientia iuris dal XII al XIV secolo. Il ruolo della logica platonica e aristotelica nelle scuole giuridiche medievali, « Quaderni di “Studi senesi” » 97, Milano, Giuffré, 2003.

–    Lineamenti di epistemologia giuridica medievale. Storia di una rivoluzione scientifica, « Il Diritto nella Storia » 12, Torino, Giappichelli, 2006.

–    « The Role of Logic in the Legal Science of the Glossators and Commentators », in Andrea Padovani & Peter G. Stein (eds.), The Jurist’s Philosophy of Law from Rome to the Seventeenth Century, « A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence » 7, Dordrecht, Springer, 2007, p. 79-156.

–    « Alle origini della scuola del commento : le additiones all’apparato accursiano », in F. Liotta (ed.), Studi di storia del diritto medioevale e moderno, II, Bologna, Monduzzi Editore, 2007, p. 93-113.
  • ENGEL, Pascal, La norme du vrai. Philosophie de la logique, Paris, Gallimard, 1989.
  • EVANS, Gillian R., Tra fede e ragione. Breve storia del pensiero medievale da Agostino a Cusano, tr. it. S. Simonetta, Genova, Edizioni Culturali Internazionali, 1996.
  • FAKHRY, Mæjid, Kitæb al-Burhæn wa-Kitæb Sharæ’i† al-yaqîn ma‘a Ta‘ælîq Ibn Bæjja ‘alæ al-Burhæn, Beyrouth, 1987.
  • FAUST, August, « Die Dialektik Rudolf Agricola’s », Archiv für Geschichte der Philosophie, 34 (1922), p. 118-135.
  • FEDRIGA, Riccardo, « Sillogistica e topica », in Riccardo Fedriga & Sara Puggioni (eds.), Logica e linguaggio nel Medioevo, Milano, LED, 1993, p. 297-318.
  • FEENSTRA, Robert, « Un momento fondamentale nella storia della giurisprudenza : la scuola di Orléans », Annali della Facoltà di Giurisprudenza dell’Università di Genova, 3 (1964), p. 451-471.
  • FICKERMANN, Norbert (ed.), Die Regensburger rhetorischen Briefe, in MGH, Die Briefe der Deuschen Kaiserzeit, 5, Briefsammlungen der Zeit Heinrichs IV, Weimar, H. Böhlaus, 1950.
  • FORTENBAUGH, William W., HUBY Pamela , SHARPLES Robert W. & GUTAS Dimitri, Theophrastus of Eresus : Sources for His Life, Writings, Thought and Influence, Leiden, Brill, 1992.
–    « Theophrastus of Eresus : Rhetorical Argument and Hypothetical Syllogistic », in William W. Fortenbaugh (ed.), Theophrastean Studies, Stuttgart, Franz Steiner, 2003, p. 35-50.
  • FRANSEN, Gérard, « Les questions disputées dans les Facultés de droit », in Bernardo Carlos Bazàn, Gérard Fransen, John Wippel & Danielle Jacquart, Les Questions disputées et les Questions quodlibétiques dans les Facultés de Théologie, de Droit et de Médecine, « Typologie des sources du Moyen Âge occidental » 44-45, Turnhout, Brepols, 1985, p. 223-277.
  • FREDBORG, Karin Margareta, « The Commentaries on Cicero’s De Inventione and Rhetorica ad Herennium by William of Champeaux », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge grec et latin, 17 (1977), p. 1-39.
–    « The Scholastic Teaching of Rhetoric in the Midlle Ages », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge grec et Latin, 55 (1987), p. 85-105.
  • FREDE, Dorothea, « Stoic Determinism », in B. Inwood (ed.), The Cambridge Companion to Stoics, Cambridge, Cambridge University Press, 2003 p. 179-205.
  • FREDE, Michael, Die stoische Logik, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 1974.
– « Stoic vs. Aristotelian syllogistic », Archiv für Geschichte der Philosophie, 56 (1974), p. 1-32.

–    Essays in Ancient Philosophy, Minneapolis, University of Minnesota Press, 1987, p. 151-176.
  • FUMAGALLI BEONIO-BROCCHIERI, Maria Teresa, The Logic of Abelard, tr. Simon Pleasance, Dordrecht, Reidel, 1969.
  • FUMAGALLI BOENIO-BROCCHIERI, Maria Teresa, & PARODI, Massimo, Storia della filosofia medievale. Da Boezio a Wyclif, « Manuali Laterza » 8, Bari, Laterza, 1996.
  • GARFAGNINI, Gian Carlo, Aristotelismo e Scolastica, Torino, Loescher, 1979.
  • GIULIANI, Alessandro, « L’elemento ‘giuridico’ nella logica medioevale », Jus, 15 (1964), p. 163-190.
–    La controversia. Contributo alla logica giuridica, Pavia, Pubblicazioni dell’Università di Pavia, 1966.
  • GLUCKER, John, « Theophrastus, the Academy, and the Athenian Philosophical Atmosphere », in Johannes M. van Ophuijsen & Marlein van Raalte (eds.), Theophrastus. Reappraising the Sources, New Brunswick - London, Transaction Publishers, 1998, p. 299-316.
  • GOEGLEIN, Tamar A., « “Wherein hath Ramus been so offensious?” : Poetic Examples in the English Ramist Logic Manuals (1574-1672) », Rhetorica, 14 (1996), p. 73-101.
  • GOLDTHWAITE, Robert A., « Schools and Teachers of Commercial Arithmetic in Renaissance Florence », Journal of European Economic History, 1 (1972), p. 418-433.
  • GOURINAT, Jean-Baptiste, La Dialectique des Stoïciens, Paris, Vrin, 2000.
  • GRAESER, Andreas, Die logischen Fragmente des Theophrast, Berlin-New York, W. de Gruyter, 1973.
  • GREEN-PEDERSEN, Niels Jørgen, « William of Champeaux on Boethius’ Topics according to Orleans Bibl. Mun. 266 », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge grec et latin, 13 (1973), p. 13-30.
–    « On the Interpretation of Aristotle’s Topics in the Thirteenth Century », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge grec et latin, 9 (1973), p. 37-38.

–    « The Summulae of John Buridan, Tractatus VI De locis », dans J. Pinborg (éd.), The Logic of John Buridan, « Opuscula graecolatina » 9, Copenhagen, Museum Tusculanum, 1976, p. 121-138.

–    The Tradition of the Topics in the Middle Ages : the Commentaries on Aristotle’s and Boethius’ Topics, München, Philosophia Verlag, 1984.
  • GRELLARD, Christophe, « Fides sive credulitas. Le problème de l’assentiment chez Pierre Abélard, entre logique et psychologie », Archives d’histoire littéraire et doctrinale du Moyen Âge, 70, (2003), p. 7-25.
–    « Jean de Salisbury. Un cas médiéval de scepticisme », Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie, 54 (2007), p. 16-40.
  • GRIGNASCHI, Mario, « Les traductions latines des ouvrages de la logique arabe et l’Abrégé d’Alfarabi », Archives d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Âge, 39 (1972), p. 41-107.
  • GROSSI, Paolo, Le situazioni reali nell’esperienza giuridica medievale, Padova, Cedam 1968.
–    Il dominio e le cose. Percezioni medievali e moderne dei diritti reali, « Per la storia del pensiero giuridico moderno » 41, Milano, Giuffré, 1992.
  • GUALAZZINI, Ugo, « Martino, Giovanni Bassiano, Azzone nella cronaca di Giovanni Prete da Cremona [sec. XII] », Rivista di storia del diritto italiano, 66 (1993), p. 5-50.
  • HAAKE, Matthias, Der Philosoph in der Stadt. Untersuchungen zur öffentlichen Rede über Philosophen und Philosophie in den hellenistischen Poleis, München, C.H. Beck, 2007.
  • HADOT, Pierre, Marius Victorinus. Recherches sur sa vie et ses œuvres, Paris, Études augustiniennes, 1971.
  • HALLYN, Fernand, « Jean Pena et l’éloge de l’optique », in Kees Meerhoff & Jean-Claude Moisan (eds.), Autour de Ramus – Texte, Théorie, Commentaire, Québec, Nuit blanche, 1997, p. 217-232.
  • HASNAWI, Ahmad, « Farabi et la pratique de l’exégèse philosophique (Remarques sur son Commentaire au De Interpretatione d’Aristote) », Revue de Synthèse, IIIe S. 117 (1985), p. 27-59.
–    « Topic and Analysis : The Arabic Tradition », in R. W. Sharples (ed.), Whose Aristotle ? Whose Aristotelianism ?, Aldershot, Ashgate, 2001, p. 28-62.

–    « La structure du corpus logique dans l’Abrégé de logique d’Averroès », in Carmela Baffioni (éd.), Averroes and the Aristotelian Heritage, Napoli, Guida, 2004, p. 51-62.

–    « Réflexions sur la terminologie logique de Maïmonide et son contexte farabien : le Guide des perplexes et le Traité de logique », in Tony Lévy & Roshdi Rashed (éds.), Maïmonide philosophe et savant, Leuven, Peeters, 2004, p. 39-78.

–    « Boèce, Averroès et Abº al-Barakæt al-Baghdædî, témoins des écrits de Thémistius sur les Topiques d’Aristote », Arabic Sciences and Philosophy, 17 (2007), p. 203-265.

–    « Avicenna on the Quantification of the Predicate (with an Appendix on [Ibn Zur‘a]) », in S. Rahman, T. Street & H. Tahiri (eds.), The Unity of Science in the Arabic Tradition, « Logic, Epistemology and The Unity of Science » 11, Dordrecht, Kluwer-Springer, 2008, p. 295-328.
  • HEMMERDINGER, Bertrand, « La renaissance des lettres grecques en France », Studi Francesi, 82 (1984), p. 215-227.
  • HENDLEY, Brian, Wisdom and Eloquence : A New Interpretation of the Metalogicon of John of Salisbury, Unpublished PhD Dissertation, Yale, 1967.
–    « John of Salisbury and the Problem of Universals », Journal of the History of Philosophy, 8-3 (1970), p. 289-302.
  • HODGES, Wilfrid, « Detecting the Logical Content : Burley’s ‘Purity of Logic’ », in Sergei Artemov et al (eds.), We Will Show Them ! Essays in Honour of Dov Gabbay on his 60th Birthday, London, Kings Colledge Publications, 2005, p. 69-116.
  • HOFFMANN, Philippe, « La triade chaldaïque “eros, aletheia, pistis” : de Proclus à Simplicius », in Alain Ph. Segonds et Carlos Steel (éds.), Proclus et la théologie platonicienne, Leuven-Paris, Leuven University Press et Belles Lettres, 2000, p. 459-491.
  • HÖLTGEN, Karl Josef, « Robert Burtons Anatomy of Melancholy : Struktur und Gattungsproblematik im Lichte der ramistischen Logik », Anglia, 94 (1976), p. 388-403.
  • HORN, Norbert, « Die legistische Literatur der Kommentatoren und die Ausbreitung des gelehrten Rechts », in Helmut Coing (ed.), Handbuch der Quellen und Literatur der neueren europäischen Privatrechtsgeschichte, I : Mittelalter (1100-1500). Die gelehrten Rechte und die Gesetzgebung, München, C. H. Beck Verlag, 1973, p. 261-364.
  • HOWSON, Geoffrey, A History of Mathematics Education in England, Cambridge, Cambridge university Press, 1982.
  • HUBY, Pamela M., « Cicero’s Topics and its Peripatetic sources », in William W. Fortenbaugh & Peter Steinmetz (eds.), Cicero’s Knowledge of the Peripatos, New Brunswick, 1989, p. 61-76.
–    Theophrastus of Eresus. Sources for his Life, Writings, Thought and Influence. Commentary Volume 2 : Logic, with Contributions on the Arabic Material by Dimitri Gutas, Leiden-Boston, E. J. Brill, 2007.
  • HUGONNARD-ROCHE, Henri, « Aspects de la logique hypothétique chez Færæbî », in R. Arnzen & J. Thielmann (eds.), Words, Texts and Concepts Cruising the Mediterranean Sea. Studies on the sources, contents and influences of Islamic civilization and Arabic philosophy and science dedicated to Gerhard Endress on his sixty-fifth birthday, « Orientalia Lovaniensia Analecta » 139, Leuven, Peeters, 2004, p. 223-243.
  • HÜLSER, Karlheinz, Die Fragmente zur Dialektik der Stoiker. Neue Sammlung der Texte mit deutscher Übersetzung und Kommentaren, 4 Bde., Stuttgart, Frommann-Holzboog, 1987-1988.
–    « Zur dialektischen und stoischen Einteilung der Fehlschlüsse », in Klaus Döring & Theodor Ebert (eds.), Dialektiker und Stoiker. Zur Logik der Stoa und ihrer Vorläufer, Stuttgart, Franz Steiner, 1993, p. 167-185.
  • HUYSMANN, Gerda C. , Rudolph Agricola. A Bibliography of Printed Works and Translations, Nieuwkoop, de Graaf, 1985.
  • IERODIAKONOU, Katerina, Analysis in Stoic Logic, PhD., University of London, 1990.
  • IHM, Georg, Der Humanist Rudolf Agricola. Sein Leben und seine Schriften, Paderborn, Schöningh, 1893.
  • INWOOD, Brad & MANSFELD, Jaap (eds.), Assent and Argument. Studies in Cicero’s Academic Books, Leiden - New York, Brill, 1997.
  • IOPPOLO, Anna Maria, Opinione e scienza : il dibattito fra Stoici e Accademici nel III e nel II secolo a.C., Napoli, Bibliopolis, 1986.
–    « Presentation and Assent : a Physical and Cognitive Problem in Early Stoicism », Classical Quarterly, 40 (1990), p. 433-449.
  • IRIGOIN, Jean, « L’enseignement du grec à Paris (1476-1530). Manuels et Textes », in Marc Fumaroli (éd.), Les Origines du Collège de France (1500-1560), Paris, Klincksieck, 1998, p. 391-404.
  • JACOBI, Klaus (ed.), Argumentationstheorie : scholastische Forschungen zu den logischen und semantischen Regeln korrekten Folgerns, Leiden, E. J. Brill, 1993.
  • JAEGER, Werner, Studien zur Entstehungsgeschichte der Metaphysik des Aristoteles, Weidmann, Berlin, 1912.
–    Aristoteles, Grundlegung einer Geschichte seiner Entwicklung, Weidmann, Berlin, 1923.
  • JOHNSON, Francis R. & LARKEY, Sanford V., « Robert Recorde’s Mathematical Thinking and the Anti-Aristotelian Movement », The Huntington Library Bulletin, 7 (1935), p. 59-86.
  • JORDAN, Michael J., Duns Scotus on the Formal Distinctions, Ann Arbor, University of Michigan Press, 1985.
  • KALUZA, Zénon, Les Querelles doctrinales à Paris : Nominalistes et réalistes aux confins du XIVe et du XVe siècles, Bergamo, P. Lubrina, 1988.
  • KANN, Christoph, « Der Ort der Argumente. Eigentliche und uneigentliche Verwendung des mittelalterlichen Locus-Begriffs », Raum und Raumvorstellungen im Mittelalter. « Miscellanea Mediaevalia » 25 (1997), p. 402-418.
  • KANTOROWICZ, Hermann (in collab. W. W. BUCKLAND), Studies in the Glossators of the Roman Law. Newly Discovered Writings of the Twelfth Century, Cambridge, Cambridge University Press, 1938 ; réimp. (avec additions et corrections de P. Weimar) Aalen, Scientia Verlag, 1969.
–    « The Quaestiones Disputatae of the Glossators », Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis, XVI, (1939), p. 59-67.
  • KASTNER, Robert, « Servius and Idonei auctores », American Journal of Philology, 99 (1978), p. 181-209.
  • KEHRBACH, Karl, Monumenta Germaniae Paedagogica Band V, Berlin, 1887.
  • KING, Peter, « Consequence and Inference. Mediaeval Proof Theory 1300-1350 », in Mikko Yrjönsuuri (ed.), Medieval Formal Logic, Dordrecht, Kluwer, 2001, p. 117-145.
  • KNEALE, Martha & KNEALE, William, The Development of Logic, Oxford, Clarendon Press, 1962.
  • KNOWLES, David, L’evoluzione del pensiero medievale, tr. it. B. Loschi, Bologna, Il Mulino, 1984.
  • KNUUTTILA, Simo, Modalities in Medieval Philosophy, London, Routledge, 1993.
  • KUTTNER, Stephan, « Réflexions sur les Brocards des Glossateurs », in Mélanges Joseph de Ghellinck, II, Gembloux, J. Duculot, 1951, p. 771-792 ; reprod. in Gratian and the Schools of Law. 1140-1234, « Variorum Collected Studies Series » 185, London, Variorum, 1983, IX.
  • LAINE, Armand, Introduction au droit international privé, Paris, 1888-1892.
  • LAMEER, Joep, Al-Færæbî and Aristotelian Syllogistics. Greek Theory and Islamic Practice, « Islamic Philosophy, Theology and Science » 20, Leiden - New York - Köln, E. J. Brill, 1994.
  • LANDSBERG, Ernst, Die Quaestiones des Azo, Freiburg im Breisgau, Mohr, 1888.
  • LAWN, Brian, The Rise and Decline of the Scholastic ‘Quaestio Disputata’. With Special Emphasis on its Use in the Teaching of Medecine and Science, « Education and Society in the Middle Ages and Renaissance » 2, Leiden - New York - Köln, E. J. Brill, 1993.
  • LEFRANC, Abel, Histoire du Collège de France depuis ses origines jusqu’à la fin du Premier Empire, Paris, Hachette, 1893.
  • LEJBOWICZ, Max, « Cassiodorii Euclides : Eléments de bibliographie boècienne », in Alain Galonnier (éd.), Boèce ou la chaîne des savoirs, Louvain-Paris, Peeters, 2003.
  • LEVY, Carlos, Cicero Academicus. Recherches sur les Académiques et sur la philosophie cicéronienne, Roma, École française de Rome, 1992.
  • LIBERA, Alain de, La Philosophie médiévale, Paris, Presses Universitaires de France, 1989.
  • LIDDELL, Henry George, SCOTT, Robert & JONES, Henry Stuart, A Greek-English Lexicon, Oxford, Clarendon Press, 1940.
  • LINTOTT, Andrew, « Legal Procedure in Cicero’s Time », in Jonathan Powell & Jeremy Paterson (eds.), Cicero the Advocate, Oxford, Oxford University Press, 2004, p. 61-78.
  • LONG, Anthony, « Cicero’s Plato and Aristotle », in Jonathan G. F. Powell (ed.), Cicero the Philosopher. Twelve Papers, Oxford, Clarendon Press, 1995, p. 37-61.
–     « Theophrastus and the Stoa », in Johannes M. van Ophuijsen & Marlein van Raalte (eds.), Theophrastus. Reappraising the Sources, New Brunswick-London, Transaction Publishers, 1998, p. 355-383.
  • LONGO, Giannetto, L’hereditatis petitio, Padova, Cedam, 1933.
  • ŁUKASIEWICZ, Jan, « Z historii logiki zdań », Przeglad Filosoficzny 37 (1934), p. 417-437 ; trad. all. : « Zur Geschichte der Aussagenlogik », Erkenntnis 5 (1935), p. 111–131 ; trad. angl. : « On the History of the Logic of Propositions », in McCall Storrs (ed.) Polish Logic 1920-1939. Papers by Ajdukiewicz… Łukasiewicz…, with an Introduction by Tadeusz Kotarbiński, Oxford, Clarendon Press, 1967, p. 66-87.
  • MACK, Peter, Renaissance Argument. Valla and Agricola in the Traditions of Rhetoric and Dialectic, Leiden, E. J. Brill, 1993.
–    « Humanist Rhetoric and Dialectic », in Jill Kraye (ed.), The Cambridge Companion to Renaissance Humanism, Cambridge, Cambridge University Press, 1996, p. ?. [Pozzo]

–    « Agricola and the Early Versions of Ramus’s Dialectic », Kees Meerhoff & Jean-Claude Moisan (éds.), Autour de Ramus : texte, théorie, commentaire, Québec, Nuit blanche, 1997, p. 17-35.
  • MAFFEI, Domenico, Gli inizi dell’Umanesimo giuridico, Milano, Giuffré, 1956 (rist. 1972).
  • MAHDI, Muhsin, « Kitæb al-Shi‘r li-Abî NaÒr al-Færæbî », Majallat Shi‘r, 3/12 (1959), p. 90-95.
  • MAIERU, Alfonso & VALENTE, Luisa, « Scetticismo e criticismo nel Medioevo », in M. De Caro & E. Spinelli (eds.), Scetticismo. Una vicenda filosofica, Roma, Carocci, 2007, p. 52-65.
  • MANZIN, Maurizo, Il petrarchismo giuridico. Filosofia e logica del diritto agli inizi dell’Umanesimo, « Dipartimento di Scienze giuridiche. Università di Trento » 20, Padova, CEDAM, 1994.
  • MARENBON, John, Boethius, Oxford, Oxford University Press, 2003.
  • MARGOLIN, Jean-Claude, « L’Enseignement des mathématiques en France (1540-1570). Charles de Bovelles, Finé, Peletier, Ramus », in Peter Sharratt (éd.), French Renaissance Studies 1540-70 : Humanism and the Encyclopedia, Edinburgh, Edinburgh University Press, 1976, p. 110-155.
  • MARIANI ZINI, Fosca, « Cicero on Conditional Right », in Alexandre Thiercelin (éd.), Argumentation, Logic, Law, Dordrecht, Springer-Kluwer, à paraître.
–    « Crédibilité, croyance, confiance. Le legs de la tradition romaine », Revue de métaphysique et morale, à paraître.
  • MARKOWSKI, Mieczysław, « Dialektische und rhetorische Argumentation an der Krakauer Universität im 15. Jahrhundert », in Klaus Jacobi (ed.), Argumentationstheorie : Scholastische Forschungen zu den logischen und semantischen Regeln korrekten Folgerns, Leiden - New York - Köln, E. J. Brill, 1993.
  • MARMO, Costantino, « Suspicio. A Key Word to the Significance of Aristotle’s Rhetoric in Thirteenth Century Scholasticism », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge grec et latin, 60 (1990), p. 145-198.
–    « Retorica e motti di spirito. Una ‘quaestio’ inedita di Giovanni di Jandun », in Patrizia Magli et al. (éds.), Semiotica : storia, teorie e interpretazione, Milano, Bompiani, 1992, p. 25-41.

–    « La teoria delle relazioni nei commenti alle Categorie da Gentile da Cingoli a Matteo da Gubbio », in D. Buzzetti, M. Ferriani et A. Tabarroni (eds.), L’insegnamento della logica a Bologna nel XIV secolo, Bologna, Istituto per la Storia dell’Università, 1992, p. 366-372.

–    Semiotica e linguaggio nella Scolastica : Parigi, Bologna, Erfurt 1270-1330. La semiotica dei Modisti, Roma, Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, 1994.

–    « The Semantics of the Modistae », in Sten Ebbesen & Russell Friedman (eds.), Medieval Analyses in Language and Cognition, Acts of the symposium « The Copenhaguen School of Medieval Philosophy » (January 10-13, 1996), Copenhagen, The Royal Danish Academy of Sciences and Letters, 1999, p. 83-104.

–    « Types of Opposition in the Postpraedicamenta in Thirteenth-Century Commentaries », in J. Biard et I. Rosier-Catach (éds.), La Tradition médiévale des Catégories (XIIe-XIVe siècles), Louvain-la-Neuve - Louvain - Paris, Éd. de l’Institut supérieur de Philosophie - Peeters, 2003, p. 86-103.

–    « La funzione del contesto : teorie ‘continentali’ et ‘inglesi’ a confronto sull’eliminazione dell’equivacità tra fine XIII e inizio XIV secolo », in S. Caroti et al. (eds.), “Ad ingenii acuitionem”. Studies in Honor of Alfonso Maierù, Louvain-la-Neuve, FIDEM, 2006, p. 249-280.
  • MARRONE, Matteo, Istituzioni di Diritto Romano, Palermo, Palumbo, 1994.
  • MAYALI, Laurent, « De usu disputationis au Moyen Âge », Rechtshistorisches Journal, 1 (1982), p. 91-103.
  • McCALL, Storrs (ed.), Polish Logic 1920-1939. Papers by Ajdukiewicz, Chwistek, Jaśkowski, Jordan, Leśniewski, Łukasiewic, Słupecki, Sobociński and Wasjberg, with an Introduction by Tadeusz Kotarbiński, Oxford, Clarendon Press, 1967.
  • McKEON, Richard, « The Organization of Sciences and the Relations of Cultures in the Twelfth and Thirteenth Centuries », in John E. Murdoch and Edith D. Sylla (eds.), The Cultural Context of Medieval Learning, « Boston Studies in the Philosophy of Science » 26, Dordrecht-Boston, Kluwer Academic Publications, 1975, p. 151-183.
  • McNEIL, David O., Guillaume Budé and Humanism in the Reign of Francis I, Genève, Droz, 1975.
  • McNEILL, W. A., « Scottish Entries in the Acta Rectoria Universitatis parisiensis 1519 to c. 1633 », The Scottish Historical Review, 43 (1964), p. 66-83.
  • MARTIN, Charles J., « Denying Conditionals : Abaelard and The Failure of Boethius’s Account of the Hypothetical Syllogisme », in John Marenbon (ed.), The Many Roots of Medieval Logic : The Aristotelian and non-Aristotelian Traditions, « Vivarium » 2-3, 2007, p. 23-38.
  • MEERHOFF, Kees, « Agricola et Ramus – dialectique et rhétorique », in Fokke Akkerman und Arjo J. Vanderjagt (eds.), Rodolphus Agricola Prhisius 1444-1485, Proceedings of the the international conference at the University of Groningen (28-30 October 1985-, Leiden - New York - København, Brill, 1988, p. 270-280.
–    & MOISAN, Jean-Claude, « Précepte et usage : un commentaire ramiste de la 4e Philippique », in Kees Meerhoff & Jean-Claude Moisan (éds.), Autour de Ramus : texte, théorie, commentaire, Québec, Nuit blanche, 1997, p. 305-370.
  • MEIJERS, Eduard Maurits, « L’Université d’Orléans au XIIIe siècle », in Robert Feenstra et Herman F. W. D. Fischer (éds.), Études d’histoire du droit, III, Leiden, Universitaire Pers Leiden, 1959, p. 3-124.
  • MENSCHING, Günther, « Hat Nicolaus von Autrecourt Aristoteles widerlegt ? », in Jan A. Aertsen & Martin Pickavé (eds.), “Herbst des Mittelalters” ? Fragen zur Bewertung des 14. und 15. Jahrhunderts, « Miscellanea Mediaevalia » 31, Berlin - New York, Walter de Gruyter, 2004, p. 57-71.
  • MEWS, Constant, « On Dating the Works of Peter Abaelard », Archives d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Âge, 52 (1985), p. 73-134.
  • MIGNUCCI, Mario, Il significato della logica stoica, Bologna, Pàtron, 1965.
–    L’argomentazione dimostrativa in Aristotele. Commento agli Analitici Secondi, I, « Pubblicazioni dell’Istituto di Storia della Filosofia e del Centro per ricerche di Filosofia medioevale, Università di Padova » 19, Padova, Antenore, 1975.

–    « The Stoic Themata », in Klaus Döring & Theodor Ebert (eds.), Dialektiker und Stoiker. Zur Logik der Stoa und ihrer Vorläufer, Stuttgart, Franz Steiner, 1993, p. 217-238.
  • MINIO-PALUELLO, Lorenzo, « The Text of Aristotle’s Topics and Elenchi : the Latin Tradition », The Classical Quarterly, N. S., t. V (= XLIX), 1955, p. 108-118.
–    « A Latin Commentary (? Translated by Boethius) on the Prior Analytics, and its Greek Sources », Journal of Hellenic Studies, 77 (1957), p. 93-102.

–    « I Topici del X-XI secolo ; due fogli del testo perduto della redazione boeziana definitiva. Altri frammenti dai libri I-IV e VIII della medesima redazione », Rivista di Filosofia Neoscolastica, L (1958), p. 97-116.

–    « Nuovi impulsi allo studio della logica : la seconda fase della riscoperta di Aristotele e di Boezio », in La scuola nell’Occidente Latino dell’Alto Medioevo, « Settimane di Studio del CISAM » 19, Spoleto, CISAM, 1972, p. 743-766.
  • MOODY, Ernest A., Truth and Consequence in Mediaeval Logic, Amsterdam, North-Holland Publishers Company, 1953.
  • MOOS, Peter von, Geschichte als Topik. Das rhetorische Exemplum von der Antike zur Neuzeit und die Historiae im Policraticus Johanns von Salisbury, « Ordo : Studien zur Literatur und Gesellschaft des Mittelalters und der Frühen Neuzeit » 2, Hildesheim - Zürich - New York, Olms, 1996.
–    « Die angesehene Meinung IV : Johannes von Salisbury », Mittellateinisches Jahrbuch, 34/2 (1999) p. 1-55.
  • MORAUX, Paul, « La joute dialectique d’après le VIIIe livre des Topiques », in G. E. L. Owen (ed.), Aristotle on Dialectic, The Topics. Proceeding of the Third Symposium Aristotelicum (1963), Oxford, Clarendon Press, 1968.
–    Der Aristotelismus bei den Griechen von Andronikos bis Alexander von Aphrodisias, Berlin - New York, Walter de Gruyter, Bd. 1, 1973 ; Bd. 2, 1984.
  • MUNDT, Lothar, « Rudolf Agricolas De inventione dialectica – Konzeption, historische Bedeutung und Wirkung », in Wilhelm Kühlmann (ed.), Rudolf Agricola 1444-1485. Protagonist des nordeuropäischen Humanismus zum 550. Geburtstag, Bern, Peter Lang, 1994, p. 83-146.
  • NASTI DE VINCENTIS, Mauro, « La validità del condizionale crisippeo in Sesto Empirico e in Boezio (Parte I) », Dianoia, 3 (1998), p. 45-75.
–    « La validità del condizionale crisippeo in Sesto Empirico e in Boezio (Parte II) », Dianoia, 4 (1999), p. 11-55.
  • NEF, Frédéric, « Accidents et relations individuelles chez Leibniz, analyse linguistique et formes logiques », in Dominique Berlioz & Frédéric Nef (éds.), Leibniz et les puissances du langage, Paris, Vrin, 2005, p. 125-139.
  • NICOLINI, Ugo, Pilii Medicinensis Quaestiones sabbatinae : introduzione all’edizione critica, Modena, Pubblicazione delle Facoltà di Giurisprudenza della Regia Università di Modena, 1933.
— « I giuristi postaccursiani e la fortuna della glossa in Italia », in Guido Rossi (ed.), Atti del Convegno internazionale di studi accursiani (Bologna, 21-26 ottobre 1963), Milano, Giuffré, 1968, III, p. 799-943.
  • NIEHUES-PRÖBSTING, Heinrich, Die antike Philosophie. Schrift, Schule, Lebensform, Frankfurt am Main, Fischer Taschenbuch Verlag, 2004.
  • NIKOLAU, Maretta D., Sprache als Norm, Überlegungen zu Rudolph Agricola und Johannes Sturm, München, Hieronymus, 1984.
  • NUCHELMANS, Gabriel, Late-Scholastic and Humanist Theories of the Proposition, Amsterdam, North Holland, 1980.
  • O’BRIEN, John, « Translation, Philology and Polemic in Denys Lambin’s Nicomachean Ethics of 1558 », Renaissance Studies, 3 (1989), p. 266-289.
  • OMONT, Henri, « Le premier professeur de langue grecque au Collège de France, Jacques Toussaint (1529) », Revue des Études grecques, 16 (1903), p. 417-419.
  • OTTE, Gerhard, Dialektik und Jurisprudenz. Untersuchungen zur Methode der Glossatoren, « Ius commune : Sonderhefte » 1, Frankfurt am Main, Klostermann, 1971.
  • OTTMAN, Jennifer & WOOD, Rega, « Walter of Burley : His Life and Works », Vivarium, 37/1 (1999), p. 1-23.
  • OTTO, Stephan, « Einleitung und Grundlegung, Rudolph Agricola », in S. Otto (ed.), Renaissance und frühe Neuzeit, Stuttgart, Reclam, 1984, p. 29-46, 126-149.
  • PADOA SCHIOPPA, Antonio, Storia del diritto in Europa. Dal medioevo all’età contemporanea, Bologna, Il Mulino, 2007.
  • PADOVANI, Andrea, Modernità degli antichi. Breviario di argomentazione forense, Bologna, Bononia University Press, 2006.
  • PARADISI, Bruno, « Diritto canonico e tendenze di scuola nei glossatori da Irnerio ad Accursio », Studi medievali, s. III, t. VI.2 (1965), p. 155-287.
–    Studi sul Medioevo giuridico, « Studi storici » 163-173, Roma, Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, 1987.
  • PATILLON, Michel, La Théorie du discours chez Hermogène le Rhéteur, Paris, Belles Lettres, 1988.
  • PATZIG, Günther, Aristotle’s Theory of the Syllogism, transl. J. Barnes, Dordrecht-Boston, D. Reidel publishing company, 1968.
  • PEIRCE, Charles S., « The Fixation of Belief », Popular Science Monthly, 12 (1877) ; tr. fr. « Comment se fixe la croyance ? », Revue philosophique (1878), revue in Ch. S. Peirce, Pragmatisme et pragmaticisme, Œuvres I. sous la dir. de Cl. Tiercelin et P. Thibaud, Paris, Cerf, 2002, p. 215-235.
  • PERELMAN, Chaim & OLBRECHTS-TYTECA, Lucie, Traité de l’argumentation. La nouvelle rhétorique, Bruxelles, Éd. de l’université de Bruxelles, 1970.
  • PERGER, Mischa von, « Walter Burley über das Vorwissen des Schulwissens. Eine provisorische Edition von Prolog und Kap. 1 der Expositio super librum Posteriorum », Traditio, 57 (2002), p. 239-288.
  • PERLER, Dominik, « Duns Scotus’ Philosophy of Language », in Th. Williams (ed.), The Cambridge Companion to Duns Scotus, Cambridge, Cambridge University Press, 2003, p. 161-192.
  • PIANO MORTARI, Vicenzo, Ricerche sulla theoria dell’interpretazione del diritto nel secolo XVI, Milano, Giuffré, 1956.
–    Dogmatica e interpretazione. I giuristi medievali, « Storia e diritto » 2, Napoli, Jovene, 1976.

–    Diritto, logica, metodo nel secolo XVI, Napoli, Jovene, 1978.
  • PINBORG, Jan, « Topik und Syllogistik im Mittelalter », in F. Feiereis et al. (eds.), Sapienter ordinare, Leipzig, St. Benno Verlag, 1969, p. 157-178.
–    « Bezeichnungen in der Logik des XIII. Jahrhunderts », in A. Zimmermann (ed.), Der Begriff der repraesentatio im Mittelalter : Stellvertretung, Symbol, Zeichen, Bild, Berlin, De Gruyter, 1971, p. 274-275.

–    Logik und Semantik im Mittelalter. Ein Überblick, Stuttgart-Bad Cannstatt, Frommann-Holzboog, 1972.

–    « Die Logik der Modistae », Studia Mediewistyczne, 16 (1975), p. 39-97.

–    « Some Problems of Semantic Representations in Medieval Logic », in H. Parret (ed.), History of Linguitic Thought and Contemporary Linguistics, Berlin - New York, De Gruyter, 1976, p. 254-278 (= Jean Pinborg, Medieval Semantics. Selected Studies on Medieval Logic and Grammar, ed. S. Ebbesen, Variorum, London, 1984, VIII).

–    « Discussions about the Status of the Loci Dialectici in Works from the Middle of the 13th Century », Cahiers de l’Institut du Moyen Âge Grec et Latin 20 (1977), p. 38-78.
  • PINI, Giorgio, « Duns Scotus’ Commentary on the Topics : New Light on his Philosophical Teaching », Archives d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Âge, 66 (1999), p. 225-243.
–    Categories and Logic in Duns Scotus : an Interpretation of Aristotle’s Categories in the Late Thirteenth Century, Leiden, E. J. Brill, 2002.
  • PINZANI, Roberto, La logica di Boezio, Milano, Angeli, 2003.
  • POLLOCK, John L., « Defeasible Reasoning », in Jonathan Adler & Lance Rips (eds.), Reasoning. Studies of Human Inference and Its Foundations, Cambridge, Cambridge University Press, 2006.
  • POTEZ, Henri, « Deux années de la Renaissance (d’après une correspondance inédite) », Revue d’histoire littéraire de la France, 13 (1906), p. 458-498 ; p. 658-692.
  • POZZI, Lorenzo, Introduzione alla logica medievale, Brescia, Grafo, 1992.
  • PRANTL, Carl, Geschichte der Logik im Abendlande, Leipzig, S. Hirzel, 1855; reprint Graz, Akademische Druck-und Verlagsanstalt, 1955.
  • PUGGIONI, Sara, « La logica fino al XII secolo », in Riccardo Fedriga & Sara Puggioni (eds.), Logica e linguaggio nel Medioevo, Milano, LED, 1993.
  • QUANTE, Michael, « Freiheit, Autonomie und Verantwortung in der neuren analytischen Philosophie », Philosophischer Literaturanzeigen, vol. 51, 3 & 4 (1998).
  • RAHMAN, Shahid, STREET, Tony, & TAHIRI, Hassan, (eds.), The Unity of Science in the Arabic Tradition, « Logic, Epistemology and The Unity of Science » 11, Dordrecht, Kluwer-Springer, 2008.
  • RAY, Roger, « Rhetorical Skepticism and Verisimilar Narrative in John of Salisbury’s Historia Pontificalis », in Ernst Breisach (ed.), Classical Rhetoric and Medieval Historiography, « Studies in Medieval Culture » XIX, Medieval Institute Publications, Western Michigan University, Kalamazoo, 1985, p. 61-102.
  • READ, Stephen, « Formal and material consequence, disjunctive syllogism and gamma », in Klaus Jacobi (ed.), Argumentationstheorie : Scholastische Forschungen zu den logischen und semantischen Regeln korrekten Folgerns, Leiden - New York - Köln, E. J. Brill, 1993.
  • REED, Baron, « How to Think about Faillibilism », Philosophical Studies, 107 (2003), p. 143-157.
  • REVERDIN, Olivier, Les premiers cours de grec au Collège de France, ou l’enseignement de Pierre Danès d’après un document inédit, Paris, Presses universitaires de France, 1984.
  • RIPOSATI, Benedetto, Studi sui “Topica”, di Cicerone, Milano, Società editrice « Vita e Pensiero », 1947.
  • RISSE, Wilhelm, Logik der Neuzeit, 1500-1640, Stuttgart-Bad Cannstatt, Frommann-Holzboog, 1964.
  • SÆLIM, AÌmad Salîm, TalkhîÒ Èitæb Aris†º†ælîs fî al-Shi‘r, ta’lîf Abî al-Walîd b. Rushd wa-ma‘ahu Jawæmi‘ al-Shi’r li-al-Færæbî, Le Caire, 1971.
  • SANDBACH, Francis H., Aristotle and The Stoics, Cambridge, The Cambridge Philological Society, 1985.
  • SARNOWSKI, Jürgen, Die aristotelisch-scholastische Theorie der Bewegung. Studien zur Kommentar Alberts von Sachsen zur Physik des Aristoteles, « Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters », n. F. 32, Münster, Aschendorff, 1989.
  • SAVIGNY, Karl von, Histoire du droit romain au Moyen Âge, Paris, Ch. Guénoux, 1839.
  • SCHEPERS, Heinrich, « Leibniz’ Disputationen De Conditionibus. Ansätze zu einer juristischen Aussagenlogik », in Akten des II. Internationalen Leibniz-Kongresses 4, « Studia Leibnitiana » Suppl. 15 : Logik, Erkenntnistheorie, Methodologie, Sprachphilosophie, Wiesbaden, 1975.
  • SCHMIDT-BIGGEMANN, Wilhelm, Topica universalis, Eine Modellgeschichte humanistischer und barocker Wissenschaft, Hamburg, Meiner, 1983.
  • SCHOLZ, Olivier Robert, Verstehen und Rationalität, Frankfurt am Main, Klostermann,1999.
  • SCHRÖDER, Eberhard, « Ulrich Wagner, Autor des ersten gedruckten deutschsprachigen kaufmännischen Rechenbuches von 1483 », in Rainer Gebhardt & Helmuth Albrecht (eds.), Rechenmeister und Cossisten der frühen Neuzeit, Freiberg, TU Bergakademie Freiberg, 1996, p. 29-36.
  • SCHULTHESS, Daniel, « Concorde philosophique et réduplication chez Leibniz », Studia Philosophica, 66 (2007), p. 211-220.
  • SCHULTHESS, Peter & IMBACH, Ruedi, Die Philosophie im lateinischen Mittelalter : ein Handbuch mit einem bio-bibliographischen Repertorium, Zürich-Düsseldorf, Artemis & Winkler, 1996.
  • SCHUPP, Franz, Logical Problems of the Medieval Theory of Consequences, Napoli, Bibliopolis, 1988.
  • SCREECH, Michael A., « Two Attitudes to Hebrew Studies : Erasmus and Rabelais », in James M. Kittelson & Pamela J. Transue (eds.), Rebirth, Reform, and Resilience : Universities in Transition, 1300-1700, Columbus, Ohio State University Press, 1984, p. 293-323.
–    « Greek in the Collège Trilingue of Paris and the Collegium Trilingue in Louvain : A Propos of Professor O. Reverdin’s Lecture at the Collège de France », Bibliothèque d’humanisme et Renaissance, 48 (1986), p. 85-90.
  • SECKEL, Emil, « Distinctiones Glossatorum. Studien zur Distinktionen-Literatur der romanistischen Glossatorenschule », in Festschrift für Ferdinand von Martitz, Berlin, 1911; réimpr., Graz, Adeva, 1956.
  • SEDLEY, David N., « Diodorus Cronus and Hellenistic philosophy », Proceedings of the Cambridge Philological Society, 203 (1977), p. 74-120.
–    « On Signs », in J. Barnes & al. (eds.), Science and Speculation, Cambridge-Paris, Cambridge University Press- Maison des Sciences de l’homme, 1982, p. 239-272.
  • SEISDEDOS, C., « Antiaristotelismo y logíca en el umanismo, El tratado ‘De inventione dialectica’ de Rudolph Agricola », La Ciudad de Dios, 210 (1997), p. 215-248.
  • SERENE, Eileen, « Demonstrative science », in Anthony Kenny, Norman Kretzmann, Jan Pinborg (eds), The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, Cambridge, Cambridge University Press, 1982, p. 496-518.
  • SHARRATT, Peter, « La Ramée’s Early Mathematical Teaching », Bibliothèque d’Humanisme et Renaissance, 28 (1966), p. 605-614.
–    « Peter Ramus and the Reform of the University », in Peter Sharratt (ed.), French Renaissance Studies 1540-1570, Edinburgh, Edinburgh University Press, 1976, p. 4-20.
  • SIEBENBORN, Elmar, Die Lehre von der Sprachrichtigkeit und ihren Kriterien. Studien zur antiken normativen Grammatik, Amsterdam, Grüner, 1976.
  • SLOMKOWSKI, Paul, Aristotle’s Topics, Leiden - New York -Köln, E. J. Brill, 1997.
  • SOLMSEN, Friedrich, Die Entwicklung der aristotelischen Logik und Rhetorik, Weidmann, Berlin, 1929.
  • SPECA, Anthony N., Hypothetical Syllogistic and Stoic Logic, Leiden, E. J. Brill, 2001.
  • STEINSCHNEIDER, Moritz, Die hebraeischen Übersetzungen des Mittlelalters und die Juden als Dolmetscher, Berlin, 1893, réimp. Graz, Akademische Druck- u. Verlagsanstalt, 1956.
  • STEVENS, Linton C., « The Motivation for Hellenic Studies in the French Renaissance », Studies in Philology, 47 (1950), p. 113-125.
–    « Denis Lambin : Humanist, Courtier, Pholologist, and Lecteur Royal », Studies in the Renaissance, 9 (1962), p. 234-241.
  • STUMP, Eleonore, « Boethius’s Works on the Topics », Vivarium, 12 (1974), p. 77-93.
–    « Topics : Their Development and Absorption into Consequences », in Anthony Kenny, Norman Kretzmann, Jan Pinborg (eds.), The Cambridge History of Later Medieval Philosophy, Cambridge, Cambridge University Press 1982, p. 273-299.

–    « Boethius’s In Ciceronis Topica and Stoic Logic », in John Wippel (ed.), Studies in Medieval Philosophy, Washington D.C., Catholic University of America Press, 1987, p. 1-22.

–    Dialectic and Its Place in the Development of Mediaeval Logic, Ithaca-London, Cornell University Press, 1989.
  • SWETZ, Frank J., Capitalism and Arithmetic. The New Math of the 15th Century…, La Salle, Open Court Publishing, 1987 (2e ed. 1989).
  • TABARRONI, Andrea, « Il problema della scienza », in Luca Bianchi, La filosofia nelle università : secoli XIII e XIV, Firenze, La Nuova Italia, 1997, p. 185-205.
  • TACHAU, Katherine, Vision and Certitude in the Age of Ockham, Leiden, E. J. Brill, 1988.
  • THAGAR, Paul, « The Best Explanation : Criterion for Theory Choice », Journal of Philosophy, 75 (1978), p. 76-92.
  • THOM, Paul, The Syllogism, München, Philosophia Verlag, 1981.
  • THOMAS, Ivo, « Boethius’ locus a repugnantibus », Methodos, 3 (1951), p. 303-308.
–    « The Later History of the pons asinorum », in A. T. Tymieniecka (ed.), Contributions to Logic and Methodology in Honor of J. M. Bochenski, Amsterdam, North-Holland Publishing Company, 1965, p. 142-150.
  • TOULMIN, Stephen Edelston, The Use of Argument, Cambridge, Cambridge University Press, 1958.
  • TROTTMANN, Christian, Théologie et noétique au XIIIe siècle. À la recherche d’un statut, Paris, Vrin, 1999.
  • TÜRKER, Mubahat, « Færæbî’nin basi mantik eserleri », Revue de la Faculté de langue, d’histoire et de géographie de l’université d’Ankara, 16 (1958), p. 165-286.
  • UHL, Anne, Servius als Sprachlehrer. Zur Sprachrichtigkeit in der exgetischen Praxis des spätantiken Grammatikerunterrichts, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 1998.
  • VAN DER VELDEN, Henricus Eduardus Josephus Maria, Rodolphus Agricola (Roelof Huisman), Leiden, Sijthoff, 1911.
  • VAN STEENBERGHEN, Fernand, Aristote en Occident. Les origines de l’aristotélisme parisien, Louvain, Éditions de l’Institut supérieur de philosophie, 1946.
  • VASOLI, Cesare, La filosofia medioevale, Milano, Feltrinelli, 1961.
–    La dialettica e la retorica dell’Umanesimo, ‘Invenzione’ e ‘Metodo’ nella cultura del XV e XVI secolo, Milan, Feltrinelli, 1968.
  • VERDONK, Johannes J., Petrus Ramus en de wiskunde, Assen, Van Gorcum, 1966.
  • VERGER, Jacques, Le università nel Medioevo, tr. it. M. d’Andrea, Bologna, Il Mulino, 1997.
  • VERNANT, Denis, Introduction à la logique standard, Paris, Flammarion, éd. revue 2006.
  • VIEHWEG, Theodor, Topik und Jurisprudenz, München, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhanlung, 1953 (trad. ital. Topica e giurisprudenza, Milano, Giuffré, 1962).
  • VOELKE, André-Jean, La Philosophie comme thérapie de l’âme. Études de philosophie hellénistique, Paris-Fribourg, Cerf, 1993.
  • WADDINGTON, Charles T., Ramus (Pierre de la Ramée) : sa vie, ses écrits et ses opinions, Paris, Librairie de Ch. Meyrueis et Cie, 1855.
  • WALLACE, R. Jay, Responsibility and the Moral Sentiments, Cambridge Ma., Harvard University Press, 1994.
  • WARD, John O., « The Date of the Commentary on Cicero’s ‘De inventione’ by Thierry of Chartres (ca. 1095-1160) and the Cornifician Attack on the Liberal Arts », Viator, 3 (1972), p. 219-273.
  • WASZINK, Jan H., « Einige Betrachtungen über die Euripidesübersetzung des Erasmus und ihre historische Situation », Antike und Abendland, 17 (1971), p. 70-90.
  • WEIMAR, Peter & GARCIA Y GARCIA, Antonio (eds.), Miscellanea Domenico Maffei dicata : historia, ius, studium, III, Goldbach, Keip, 1995.
  • WESENBERG, Gerhard & WESENER, Gunter, Storia del diritto privato in Europa, a cura di Paolo Cappellini e Maria Cristina Dalbosco, Padova, CEDAM, 1999.
  • WIEACKER, Franz, Storia del diritto privato moderno, con particolare riguardo alla Germania, I, trad. it. Umberto Santarelli, « Per la storia del pensiero giuridico moderno » 6, Milano, Giuffré, 1980.
  • WIELAND, George, « Plato or Aristotle – a Real Alternative in Medieval Philosophy ? », in John F. Wippel (ed.), Studies in Medieval Philosophy, « Studies in Philosophy and the History of Philosophy » 17, Washington D.C., The Catholic University of America Press, 1987, p. 63-83.